Vì sao là Ba Lan?
Ông Donald Trump chọn Ba Lan là chặng dừng chân đầu tiên trong chuyến công du Châu Âu lần thứ hai của mình, bởi Ba Lan là nước đồng minh có hàng nghìn binh sĩ Mỹ đồn trú, trong đó có lực lượng vừa được triển khai hồi tháng giêng để tăng cường quan hệ với NATO và thị uy sức mạnh với Nga. AP nhận định, Ba Lan có thể được ông Donald Trump coi là một tấm gương vì nước này chi 2% GDP cho quân sự - điều mà ông Donald Trump kêu gọi các nhà lãnh đạo NATO cũng làm như vậy.
Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ - tướng H.R.McMacster gọi Ba Lan là một đồng minh NATO tin cậy và người bạn thân thiết nhất của Mỹ trong cuộc họp báo tuần trước. “Chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump sẽ tái khẳng định cam kết vững chắc của Mỹ với một trong những đồng minh thân cận nhất ở Châu Âu, và nhấn mạnh ưu tiên của chính quyền Mỹ trong việc tăng cường sức mạnh phòng vệ tập thể của NATO” - tuyên bố của Nhà Trắng hồi tháng 6 khẳng định.
Chính phủ bảo thủ và hoài nghi EU của Ba Lan, vốn chia sẻ quan điểm với ông Donald Trump về các vấn đề như biến đổi khí hậu, nhập cư và khai thác mỏ, đã trải thảm đỏ hoan nghênh chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump, như một sự công nhận vai trò của Mỹ là tiếng nói hàng đầu ở Đông Âu. Tại Warsaw, ông Donald Trump tập trung đề cập đến phát triển hạ tầng, an ninh năng lượng, chẳng hạn nhấn mạnh vào những lô hàng chở khí tự nhiên hoá lỏng đầu tiên của Mỹ tới Ba Lan đầu tháng này.
“Chúng tôi chỉ đơn giản là một quốc gia quan trọng ở phần này của thế giới. Chúng tôi là một trong những nước lớn nhất ở Châu Âu, dẫn đầu ở Trung Âu, và Tổng thống Donald Trump hiểu điều này - Tổng thống Ba Lan Andrzej trả lời phỏng vấn hãng PAP.
NATO ngóng chờ
Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Donald Trump sẽ đưa ra cam kết với NATO trong bài phát biểu ở Ba Lan và trong các cuộc gặp với một số nước láng giềng của Nga nhân Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở Hamburg (Đức) vào ngày 7-8.7. Bài phát biểu của ông Donald Trump ở Warsaw trước các nhà lãnh đạo Ba Lan, Lithuania, Áo, Hungary, Séc, Slovakia, Romania, Bulgaria, Estonia, Latvia, Croatia và Slovenia được đặc biệt chú ý.
Giống như những nước khác gần tiền tuyến của NATO với Nga, Ba Lan muốn nghe cam kết của ông Donald Trump với nguyên tắc của NATO rằng, một cuộc tấn công vào một thành viên NATO nghĩa là tấn công vào toàn bộ NATO. Trước đó, trong hội nghị thượng đỉnh đầu tiên của NATO hồi tháng 5 mà ông Donald Trump tham dự với tư cách Tổng thống Mỹ, ông đã khiến liên minh thất vọng vì không đề cập đến Điều 5 - nguyên tắc bảo vệ lẫn nhau, vốn được coi là nền tảng của quan hệ đối tác xuyên Đại Tây Dương.
NATO có lý do để chờ đợi cam kết của Mỹ, vì trong chiến dịch tranh cử và ngay cả khi làm việc ở Nhà Trắng, ông Donald Trump khiến Châu Âu hoang mang vì những thông điệp hỗn hợp của ông về liên minh quân sự này. Khi tranh cử, ông nói NATO là liên minh lỗi thời; khi trở thành tổng thống, ông nói Mỹ sẽ không trợ giúp NATO nữa nếu các thành viên không đóng góp chi phí phù hợp. Nhưng sau đó, ông Donald Trump lại tuyên bố NATO “không còn lỗi thời”, và hồi tháng 6 vừa qua đã khẳng định ủng hộ Điều 5 của liên minh về bảo vệ tập thể.
“Nhà Trắng nhìn thấy cơ hội để giải quyết vấn đề mà họ gây ra ở EU, nơi có sự chia rẽ lớn về quan hệ xuyên Đại Tây Dương” - Reuters dẫn lời bà Julie Smith - cựu Cố vấn an ninh quốc gia của cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden. “Nếu ông Donald Trump được chào đón nồng nhiệt ở Ba Lan, điều đó có thể giúp đẩy lùi ý kiến rằng ông ấy không phát triển quan hệ hợp tác chặt chẽ với những đồng minh thân cận nhất” - bà Smith nói.
