Căng thẳng giữa AstraZeneca và EU về tình trạng thiếu vaccine càng gia tăng khi Pháp và Đức tuyên bố công ty sẽ phải đối mặt với các hình phạt hoặc thậm chí là hành động pháp lý nếu ưu tiên Anh hơn EU.
“Tôi không nói rằng có vấn đề, nhưng nếu có vấn đề và (họ) ưu tiên các điểm đến khác, các quốc gia khác - ví dụ như Vương quốc Anh - hơn chúng tôi, thì chúng tôi sẽ bảo vệ lợi ích của mình” - RT dẫn lời Bộ trưởng các vấn đề Châu Âu của Pháp Clement Beaune nói với Đài phát thanh J của Pháp hôm 31.1.
Bộ trưởng Beaune nói thêm rằng, AstraZeneca hiện đang phải đối mặt với "những cáo buộc nghiêm trọng" và đó không phải là điều mà EU xử lý "nhẹ nhàng".
Bộ trưởng Beaune tuyên bố, nhà sản xuất vaccine của Anh-Thụy Điển có thể phải đối mặt với "hình phạt hoặc lệnh trừng phạt" nếu bị phát hiện ưu tiên khách hàng Anh của mình hơn các khách hàng Châu Âu. Ông Beaune nói thêm, EU có thể trừng phạt công ty bằng cách từ chối đặt hàng bất kỳ liều bổ sung nào hoặc áp đặt các hình phạt "đã được báo trước trong hợp đồng".
EU đã ký một thỏa thuận đặt mua trước với AstraZeneca trị giá 336 triệu euro (407,8 triệu USD) nhưng chưa thanh toán toàn bộ tiền cho hãng. Ông Beaune thừa nhận rằng đang tiến hành điều tra về AstraZeneca và người Châu Âu trước tiên cần sự “rõ ràng và minh bạch”.
Tuy nhiên, ông Beaune nói, "nếu người Anh được ưu tiên, thì đó là một vấn đề". Tương tự, Bộ trưởng Kinh tế Đức Peter Altmaier nói với nhật báo Die Welt rằng, "nếu các công ty riêng lẻ không tuân thủ nghĩa vụ của họ, thì họ sẽ phải chịu hậu quả pháp lý".
EU vướng vào vụ tranh cãi gay gắt với AstraZeneca về quyết định của nhà sản xuất cắt giảm nguồn cung cấp vaccine ban đầu cho EU từ 80 triệu xuống 31 triệu liều. Các quan chức EU sau đó đã kêu gọi AstraZeneca chuyển hướng vaccine sản xuất tại Anh sang EU. Liên minh Châu Âu cũng nghi ngờ gã khổng lồ dược phẩm ưu tiên ký hợp đồng với các quốc gia khác như Anh.
Trong khi đó, AstraZeneca vẫn khẳng định sẽ thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của mình đối với chính phủ Anh và đổ lỗi việc giảm nguồn cung vaccine cho EU do các vấn đề sản xuất tại các nhà máy ở Châu Âu.
EU phản ứng bằng cách áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với tất cả vaccine được sản xuất trong khối, bao gồm cả vaccine của chính AstraZeneca.
Brussels thậm chí còn xem xét kích hoạt một cơ chế khẩn cấp trong thỏa thuận "ly hôn" với Anh để đơn phương hạn chế vận chuyển hàng hóa, bao gồm cả vaccine, từ EU vào Bắc Ireland. Tuy nhiên, cơ chế này nhanh chóng bị huỷ bỏ sau khi vấp phải phản ứng dữ dội từ London, Belfast và Dublin.
Ngày 31.1, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen cho biết trên Twitter rằng, các bên đã đạt được một số tiến bộ trong việc giải quyết tình hình và AstraZeneca đồng ý "cung cấp thêm 9 triệu liều trong quý đầu tiên", nâng tổng số lượng vaccine được giao trong khoảng thời gian này từ 31 lên 40 triệu liều, và “mở rộng năng lực sản xuất ở Châu Âu”.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hoan nghênh tin tức này. Cựu cố vấn của Ủy ban EU Pierre Dechamps cho rằng, kết quả như vậy khó có thể được gọi là thành công vì số lượng cam kết vẫn còn nhỏ hơn 80 triệu liều ban đầu. Ông cũng cáo buộc Anh gần như “quốc hữu hóa” nhà sản xuất vaccine để phục vụ lợi ích của chính họ.
