AP đưa tin, ngày 9.5, Hải quân Mỹ thông báo bắt giữ một lô vũ khí gồm hàng nghìn vũ khí tấn công như tên lửa dẫn đường chống tăng tiên tiến do Nga sản xuất, súng trường tấn công Type 56 của Trung Quốc, súng máy và súng bắn tỉa được giấu trên một con tàu vô chủ ở biển Arab, dường như được chuyển từ Iran đến Yemen để hỗ trợ phiến quân Houthi.
Một quan chức quốc phòng Mỹ nói với hãng tin AP, cuộc điều tra ban đầu của Hải quân Mỹ cho thấy con tàu này đến từ Iran, một lần nữa cáo buộc Cộng hòa Hồi giáo trang bị vũ trang cho Houthi bất chấp lệnh cấm vận vũ khí của Liên Hợp Quốc. Phái bộ của Iran tại Liên Hợp Quốc không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận, mặc dù trước đây Tehran đã phủ nhận việc trao vũ khí cho phiến quân.
Vụ bắt giữ - là một trong số nhiều vụ suốt cuộc chiến kéo dài nhiều năm ở Yemen - xảy ra khi Mỹ và những nước khác cố gắng chấm dứt cuộc xung đột gây ra một trong những thảm họa nhân đạo tồi tệ nhất thế giới. Việc vận chuyển vũ khí - được mô tả là khá lớn - cho thấy cuộc chiến có thể vẫn còn nhiều điều phải giải quyết.
Tuần dương hạm mang tên lửa dẫn đường USS Monterey đã phát hiện ra vũ khí trên tàu mà Hải quân Mỹ mô tả là tàu vô chủ trong chiến dịch bắt đầu từ ngày 6.5 tại vùng biển phía bắc của biển Arab ngoài khơi Oman và Pakistan. Các thủy thủ lên tàu và tìm thấy vũ khí, hầu hết được bọc bằng nylon màu xanh lá cây, bên dưới boong tàu.
Khi mang lên trên boong của USS Monterey, quy mô của vụ bắt giữ đã gây chú ý. Các thủy thủ tìm thấy gần 3.000 khẩu súng trường tấn công Type 56 của Trung Quốc - một biến thể của Kalashnikov. Họ đã tịch thu hàng trăm súng máy hạng nặng và súng trường bắn tỉa, cũng như hàng chục tên lửa chống tăng tiên tiến của Nga sản xuất. Các lô hàng cũng bao gồm vài trăm súng phóng lựu phóng tên lửa và ống ngắm quang học cho vũ khí.
Hạm đội 5 đóng tại Trung Đông không xác định được nguồn gốc của các loại vũ khí cũng như chúng sẽ được chuyển đi đâu. Tuy nhiên, một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, vũ khí này giống với vũ khí của các chuyến hàng khác được giao cho người Houthi.
Dựa trên các cuộc phỏng vấn với thủy thủ đoàn và tài liệu điều tra trên tàu, các thủy thủ xác định con tàu đến từ Iran.
Vụ bắt giữ chỉ là vụ mới nhất ở biển Arab hoặc Vịnh Aden liên quan đến vũ khí có khả năng liên quan đến Yemen. Các vụ bắt giữ bắt đầu vào năm 2016 và tiếp tục diễn ra không liên tục trong suốt cuộc chiến, vốn đã chứng kiến Houthi bắn tên lửa đạn đạo và sử dụng máy bay không người lái từ Iran. Yemen đang tràn ngập những vũ khí nhỏ đã được đưa lậu vào các cảng trong nhiều năm xung đột.
Vụ bắt giữ gần đây này dường như là một trong những vụ lớn nhất. Tim Michetti - nhà nghiên cứu điều tra nghiên cứu việc buôn bán vũ khí bất hợp pháp - cũng cho biết lô hàng này có những điểm tương đồng với những lô hàng khác.
Ông nói: “Sự pha trộn độc đáo của vũ khí bị tàu USS Monterey thu giữ dường như nhất quán với vũ khí từ các cuộc xung đột trước đó, vốn có liên quan đến Iran”.
Cuộc chiến của Yemen bắt đầu vào tháng 9.2014, khi Houthi chiếm Sanaa và bắt đầu cuộc hành quân xuống phía nam để định chiếm toàn bộ đất nước. Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và các quốc gia khác đã tham chiến cùng với chính phủ được quốc tế công nhận của Yemen vào tháng 3.2015. Iran hậu thuẫn cho Houthi quấy rối Saudi Arabia bằng các cuộc tấn công tên lửa và máy bay không người lái.
Chiến tranh ở Yemen đã khiến khoảng 130.000 người thiệt mạng, trong đó có hơn 13.000 dân thường bị giết trong các cuộc tấn công có chủ đích, theo Dự án Địa điểm & Sự kiện Xung đột Vũ trang.
Kể từ năm 2015, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã áp đặt lệnh cấm vận vũ khí đối với người Houthi. Mặc dù vậy, các chuyên gia của Liên Hợp Quốc cảnh báo “ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy các cá nhân hoặc thực thể ở Cộng hòa Hồi giáo Iran cung cấp một lượng lớn vũ khí và linh kiện cho Houthi”.
