Serbia và Kosovo đạt được "thỏa thuận về tự do đi lại", nhà ngoại giao hàng đầu của EU Josep Borrell thông báo ngày 27.8. Ông cũng bày tỏ sự vui mừng khi thông báo về việc Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic và nhà lãnh đạo Kosovo Albin Kurti về thỏa thuận đạt được.
Sau cuộc họp tuần trước giữa lãnh đạo Belgrade và Pristina ở Brussels cùng những nỗ lực tuân theo của các bên, Serbia đã đồng ý bỏ giấy tờ xuất nhập cảnh cho người mang giấy tờ tùy thân của Kosovo và Kosovo đồng ý không áp dụng chính sách tương tự với người mang giấy tờ tùy thân Serbia, ông Borrell nêu trong thông cáo.
Như vậy, người Serbia sống ở phần phía bắc của tỉnh ly khai cũng như các cư dân Kosovo khác có thể tự do đi lại giữa Serbia và Kosovo bằng cách sử dụng giấy tờ tùy thân hiện có của họ. Thông cáo của nhà ngoại giao hàng đầu EU xác nhận, EU đã “nhận được sự đảm bảo" chấm dứt vấn đề này từ nhà lãnh đạo Kosovo Kurti.
Ông Borrell nhấn mạnh: “Chúng ta đã tìm thấy một giải pháp Châu Âu tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại giữa Kosovo và Serbia”. Ông đánh giá cao Tổng thống Serbia Vucic khi “thể hiện trách nhiệm và khả năng lãnh đạo". Nhà ngoại giao cấp cao của EU cũng cảm ơn Mỹ “vì sự ủng hộ với cuộc đối thoại do EU tạo điều kiện” đồng thời gọi đây là “một ví dụ về hợp tác thực tế tuyệt vời giữa Mỹ và EU”.
Dù vậy, ông Borrell thừa nhận "vấn đề với biển số xe" vẫn chưa được giải quyết. Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo của Serbia và Kosovo cũng "tiếp tục thể hiện sự thực dụng và tính xây dựng" trong vấn đề này.
Trong khi đó, phát biểu trước các công dân Serbia ngày 27.8, Tổng thống Vucic mô tả các cuộc đàm phán với "người Albania từ Kosovo" là "rất không thành công, cực kỳ khó khăn". Ông nói thêm rằng, cuối cùng cuộc đàm phán "đã đi đến điểm mà chúng tôi không đồng ý về bất cứ điều gì".
Nhà lãnh đạo Serbia nhấn mạnh, "sự công nhận lẫn nhau" sẽ không bao giờ nằm trong chương trình nghị sự bởi Belgrade "không thể quên rằng Kosovo là một phần của Serbia". Ông cũng nói rằng, các quan chức ở Brussels đang lãng phí thời gian và tiền bạc nếu họ nghĩ có thể tạo điều kiện cho một thỏa thuận như vậy.
Ông Vucic xác nhận Serbia sẽ chấp nhận giấy tờ tùy thân của Kosovo khi đi lại nhưng nhấn mạnh điều này được thực hiện "vì những lý do thực tế", để "cho phép tự do đi lại". Động thái như vậy "không thể được hiểu là sự công nhận nền độc lập Kosovo đơn phương tuyên bố cũng như không phương hại đến chủ quyền", ông nói thêm.
Điều quan trọng là “người Serb từ Kosovo và Metohija có thể di chuyển, ra vào lãnh thổ của Kosovo và Metohija một cách tự do" - ông Vucic nói. Nhà lãnh đạo Serbia lưu ý, Belgrade đang yêu cầu “sự bảo đảm từ EU, chúng tôi yêu cầu mọi người Serb từ phía bắc Kosovo và Metohija có thể vào lãnh thổ của Kosovo và Metohija bằng các giấy tờ Serbia, và họ có thể rời đi bất cứ khi nào họ muốn".
Diễn biến này diễn ra một ngày sau khi đặc phái viên Mỹ tại Balkans, ông Gabriel Escobar, kêu gọi Serbia công nhận Kosovo và cam kết sự thịnh vượng tại EU cho cả Serbia và Kosovo. Ông Vucic đáp lại rằng ông không bất ngờ khi nghe điều tương tự từ một nhà ngoại giao Mỹ.
Người Albania ở Kosovo đã đương đầu với các lực lượng Serbia năm 1999 với sự hỗ trợ từ các máy bay chiến đấu của NATO. Năm 2008, Kosovo tuyên bố độc lập và được một số quốc gia thành viên EU công nhận.
Bạo lực mới bùng phát ở Kosovo vào cuối tháng 7 khiến người đứng đầu NATO Jens Stoltenberg nói rằng 3.700 lính gìn giữ hòa bình NATO được triển khai ở Kosovo sẽ làm những gì cần thiết để đảm bảo một môi trường an toàn.
