Đánh giá của giới chuyên môn
Trung Quốc chính thức đệ đơn xin gia nhập CPTPP cho New Zealand hôm 16.9, theo thông cáo của Bộ Thương mại nước này. “Đó là một tính toán hoàn toàn hợp lý của giới lãnh đạo Trung Quốc" - Hosuk Lee-Makiyama, Giám đốc Trung tâm Châu Âu về Kinh tế Chính trị Quốc tế tại Brussels, nhận định.
Bloomberg lưu ý, việc Trung Quốc đàm phán gia nhập CPTPP cũng sẽ không đơn giản bởi một số vấn đề liên quan tới mối quan hệ hiện tại giữa Trung Quốc với một số thành viên CPTPP như Australia, Canada. Thêm vào đó, quá trình đàm phán có thể cần nhiều thời gian.
Các chuyên gia cũng có nhiều quan điểm khác nhau về việc Trung Quốc tham gia CPTPP. Chuyên gia Wendy Cutler - Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á - cho rằng, “rất khó, nếu không muốn nói là không thể" và việc gia nhập được hay không tùy thuộc vào việc Trung Quốc có chấp nhận điều chỉnh các quy tắc đang áp dụng với doanh nghiệp nhà nước, lao động, thương mại điện tử, luồng dữ liệu tự do, cũng như các cam kết mở cửa thị trường toàn diện khi gia nhập CPTPP hay không.
Chuyên gia luật Henry Gao, Đại học Quản lý Singapore, lạc quan hơn, tin tưởng về lâu dài Trung Quốc sẽ giải quyết được những khác biệt và thành công gia nhập CPTPP. Tuy nhiên, việc Trung Quốc chính thức gia nhập sẽ không sớm bởi "quá trình gia nhập có thể sẽ kéo dài trong một vài năm".
Những lợi ích kinh tế rõ ràng
CPTPP đứng thứ ba trong số các hiệp định thương mại tự do lớn nhất sau Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) trị giá 26.000 tỉ USD và Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada trị giá 21.100 tỉ USD.
Việc Trung Quốc tham gia sẽ đưa CPTPP trở thành hiệp định thương mại tự do có giá trị nhất từng được ký kết. Hiện 11 nước thành viên CPTTP có tổng giá trị kinh tế trị giá khoảng 13.500 tỉ USD, tương đương khoảng 13% GDP toàn cầu.
Một báo cáo gần đây của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) - tổ chức tư vấn có trụ sở tại Mỹ - ước tính việc Trung Quốc tham gia CPTPP có thể dẫn đến tăng thêm 298 tỉ USD cho nước này vào năm 2030.
Nếu xin gia nhập CPTPP thành công, Trung Quốc cũng sẽ trở thành nền kinh tế lớn nhất trong khối và củng cố hơn nữa vị thế của Bắc Kinh với thương mại và đầu tư trong khu vực.
Củng cố vị thế kinh tế và thương mại quốc tế
Gao Lingyun - chuyên gia tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc ở Bắc Kinh, chia sẻ với Thời báo Hoàn cầu hôm 16.9 rằng, việc Trung Quốc chính thức xin gia nhập CPTPP là diễn tiến quan trọng với sự tham gia của Bắc Kinh vào thiết lập các thỏa thuận kinh tế và thương mại quốc tế đồng thời có xu hướng đặt Trung Quốc ở vị thế tốt hơn trong quyết định các quy tắc thương mại trong tương lai.
Hiệp định CPTPP cũng được kỳ vọng sẽ bổ sung cho những nỗ lực hiện có ở trong nước Trung Quốc nhằm cải cách sâu rộng và mở cửa, đặc biệt liên quan tới bãi bỏ các thủ tục về thương mại và đầu tư, ông nhận định.
Chuyên gia Trung Quốc cũng lưu ý, trong khi Hiệp định RCEP mà Trung Quốc đang thúc đẩy gia nhập là hiệp định tập trung vào Châu Á, CPTPP có tầm ảnh hưởng về mặt địa lý sâu rộng hơn khi có các nước như Canada, Peru là thành viên. Việc Trung Quốc gia nhập CPTPP qua đó cũng góp phần mở rộng vòng kết nối bạn bè trong lĩnh vực thương mại lớn hơn và việc công bố chính thức nộp đơn xin gia nhập của Trung Quốc cũng được xem như tiếng vang về mặt chính trị với các thành viên CPTPP.
Song Wei - nhà nghiên cứu tại Học viện Hợp tác Kinh tế và Thương mại Quốc tế Trung Quốc, tổ chức nghiên cứu thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc - nhận định, việc Trung Quốc nộp đơn xin gia nhập CPTPP cho thấy lập trường không đổi của Bắc Kinh với thương mại toàn cầu rộng mở bất chấp sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Trung Quốc đang hy vọng CPTPP sẽ đưa thương mại và hợp tác kinh tế toàn cầu đi đúng hướng, nhấn mạnh nhu cầu về chủ nghĩa đa phương, qua đó vực dậy cả nền kinh tế Trung Quốc và nền kinh tế toàn cầu trong thời kỳ hậu COVID-19.
Bà lưu ý, bởi hiệp định CPTPP được dự kiến sẽ củng cố vai trò của Trung Quốc với tư cách là nước đóng góp vào hội nhập thương mại khu vực và toàn cầu nên giới học giả kỳ vọng rằng tiến trình của hiệp định cũng có thể thúc đẩy hợp tác Trung - Mỹ.
