Núi lửa La Cumbre Vieja trên đảo La Palma, thuộc quần đảo Canary ở Tây Ban Nha đã phun trào ngày 19.9, lần đầu tiên sau hơn 50 năm. Vụ phun trào đã đổ một lượng lớn dung nham nóng chảy từ đỉnh núi xuống khu vực tây nam hòn đảo, tàn phá nhiều nhà cửa, đường sá, thiêu đốt các khu đất nông nghiệp và khiến hàng nghìn người dân địa phương phải sơ tán. Quy mô thiệt hại có thể quan sát được từ vệ tinh không gian.
Gần đây nhất, máy đo quang phổ hình ảnh có độ phân giải vừa phải (MODIS) trên vệ tinh Aqua của NASA đã chụp được ảnh một đám mây hình mắt bò kỳ dị, gồm các đường tròn đồng tâm ngay phía trên núi lửa La Cumbre Vieja.
Theo lý giải từ Đài quan sát Trái đất của NASA, khi ngọn núi lửa hoạt động, hỗn hợp của tro, khói, hơi nước và các khí núi lửa phát tán lên không trung kết hợp với một sự xáo trộn khí quyển hiếm gặp đã dẫn đến mô hình mây hình tròn như trên.
Thông thường, các núi lửa phun trào thẳng lên tầng bình lưu - tầng thứ 2 của khí quyển Trái đất, trong khoảng từ 6-19km đến 50km so với mặt đất - tạo thành một cột mây và tro bụi cao chót vót. Điều này xảy ra do không khí nóng và các chất khí bốc lên trên những khí lạnh hơn và nhiệt độ không khí trong khí quyển giảm theo độ cao, tạo ra một lực hút vô hình khiến chùm mây bụi bay lên.
Tuy nhiên, có một hiện tượng hiếm gặp được gọi là sự nghịch đảo nhiệt độ xảy ra khi một lớp không khí nóng trên cao tạm thời hoạt động giống như một cái nắp, giữ chặt miệng núi lửa trong tầng đối lưu - bên dưới tầng bình lưu, sát bề mặt Trái đất - ở độ cao 5,3km.
Theo Đài quan sát Trái đất, chiếc nắp vô hình đã khiến các đám mây khí chỉ có thể di chuyển theo chiều ngang và cuối cùng tạo thành các vòng tròn đồng tâm trong quá trình núi lửa hoạt động tạo ra xung khí.
Quá trình độc đáo này cũng đã được Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Izaña đặt tại Tenerife thuộc quần đảo Canary của Tây Ban Nha, ghi lại trong một video đầy mê hoặc, chia sẻ trên Twitter.
Theo Dịch vụ Thời tiết Quốc gia, tên chính thức của loại hình đám mây đồng tâm này là sóng trọng lực. Tuy nhiên, sự hình thành của nó không liên quan gì đến lực hấp dẫn và hoàn toàn tách biệt với những gợn sóng trong không-thời gian được gọi là sóng hấp dẫn.
Ban đầu các chuyên gia cho rằng vụ phun trào núi lửa La Cumbre Vieja sẽ chỉ kéo dài vài ngày, nhưng cho đến nay núi lửa này vẫn tiếp tục phun ra dung nham và khí.
