Moldova ban bố tình trạng khẩn cấp mới
RT đưa tin, ngày 19.1, chính phủ Moldova đã ban bố tình trạng khẩn cấp mới trong 60 ngày, sau cảnh báo từ Gazprom rằng tập đoàn có thể tạm dừng việc vận chuyển khí đốt đến nước này do các hóa đơn chưa thanh toán.
Thủ tướng Moldova Natalia Gavrilița công bố thông tin trên trong phiên họp nội các hôm 19.1, nói rằng, quyết định đã được thông qua nhưng còn phải được quốc hội phê chuẩn. Sau đó, một ủy ban khẩn cấp sẽ thực hiện đầy đủ các biện pháp để đảm bảo rằng người tiêu dùng được tiếp cận khí đốt không bị gián đoạn.
Thủ tướng Gavrilița cho biết, Gazprom đã gửi cho chính phủ Moldova thông báo chính thức rằng nếu họ không trả được các khoản chưa thanh toán cho công ty vào tháng Giêng, gã khổng lồ năng lượng quốc doanh của Nga sẽ ngừng vận chuyển khí đốt.
"Chúng tôi tiếp tục đàm phán với Gazprom để hoãn việc thanh toán trước cho đến khi bảng giá được hoàn thiện. Hiện không biết phản ứng của Gazprom sẽ như thế nào, vì vậy chúng tôi xem xét các biện pháp khác nhau để tăng cường an ninh năng lượng đất nước" - người đứng đầu chính phủ nói tại cuộc họp.
Về phần mình, Phó Thủ tướng Andrei Spinu cho hay, Moldova đề nghị thanh toán các khoản theo từng giai đoạn.
“Công ty năng lượng nhà nước Moldovagaz sẽ trả trước cho Gazprom 38 triệu USD vào ngày 20.1. Như vậy vẫn còn khoản 25 triệu USD nữa vào Giêng và Moldovagaz đã đề nghị hoãn khoản thanh toán trước này, nhưng không thể đi đến thỏa thuận với Gazprom. Gazprom không muốn giúp công ty con của mình” - ông Spinu nói và bổ sung rằng Moldovagaz đang tính đến việc đi vay để trả khoản này.
Theo Phó Thủ tướng Andrei Spinu, Moldova đang phải đối mặt với một giai đoạn khác của cuộc khủng hoảng năng lượng. Kể từ tháng 12, giá khí đốt ở mức 450 USD/1 nghìn mét khối, và vào tháng 1 đã tăng lên 646 USD. Từ ngày 1.2, giá khí đốt trong nước có thể lại tăng.
Vadim Cheban, người đứng đầu Moldovagaz, trước đó đã thông báo rằng công ty sẽ không thể trả tiền cho Gazprom vào tháng Giêng, vì tiền thuế không theo kịp với giá khí đốt tăng cao và công ty đang gặp khó khăn về tài chính, không thể vay tiền của ngân hàng.
Vào cuối tháng 10, Moldova đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong lĩnh vực năng lượng, khi thỏa thuận với Gazprom sắp kết thúc và các khoản nợ tích lũy đã ngăn cản việc gia hạn. Tuy nhiên, vào ngày 29.10, hai bên đã ký hợp đồng mới có thời hạn 5 năm, đồng ý thanh toán hàng tháng.
Các điều kiện thuận lợi cho Moldova - giá vào khoảng 430 USD/1 nghìn mét khối, trong khi giá các hợp đồng tương lai trên thị trường liên tục phá vỡ kỷ lục. Theo Phó Thủ tướng Spinu, hợp đồng đã giúp Moldova tiết kiệm được 335 triệu USD.
Đến tháng 11, Moldova đã buộc phải yêu cầu gia hạn thanh toán khi Gazprom đe dọa dừng cung cấp khí đốt, nhưng Moldovagaz cuối cùng đã có thể thanh toán hóa đơn 75 triệu USD.
Gazprom lưu ý, có tính đến tình hình, họ đã quyết định ký hợp đồng trên thực tế theo các điều khoản của phía Moldova, nhưng chỉ với điều kiện thanh toán 100% các khoản nợ hiện tại.
Trong bài phát biểu hôm 19.1, ông Spinu nhấn mạnh rằng tình trạng này sẽ không tái diễn một khi cuộc khủng hoảng hiện tại đã được giải quyết.
Căng thẳng khí đốt
Cùng ngày 19.1, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết việc bán khí đốt của Nga cho Moldova là vấn đề thương mại giữa Gazprom và nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, nhưng khí đốt đang được giao và cần phải thanh toán.
Đầu tuần này, tập đoàn độc quyền khí đốt của Nga cho biết, xuất khẩu khí đốt tự nhiên của Gazprom sang các nước, ngoài những nước thuộc Liên Xô cũ, đạt 5,4 tỉ m3 trong khoảng thời gian từ ngày 1-15.1, giảm 41,1% so với cùng kỳ năm 2021. Khối lượng này tương ứng với lưu lượng hàng ngày thấp nhất kể từ năm 2015, và thấp hơn 18% so với lượng khí cung cấp trung bình cho Châu Âu vào tháng 12 vừa qua.
Gazprom cũng tuyên bố không có kế hoạch xuất khẩu khí đốt sang Châu Âu vào tháng 2 qua đường ống Yamal - Reuters đưa tin.
Xuất khẩu khí đốt của Nga đang được chú ý trong những tháng gần đây trong bối cảnh căng thẳng giữa Nga và phương Tây về tình hình Ukraina.
Nga cũng bị một số chính trị gia và chuyên gia cáo buộc cố tình giữ lại khí đốt để được Đức và Liên minh Châu Âu phê duyệt đường ống dẫn khí Nord Stream 2 chạy từ Nga sang Đức qua biển Baltic mà không qua nước trung chuyển là Ukraina.
Nga phủ nhận mọi cáo buộc, khẳng định đã đáp ứng mọi nghĩa vụ hợp đồng về xuất khẩu khí đốt. Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak hôm 15.1 nhắc lại rằng Nga sẵn sàng cung cấp thêm khí đốt cho Châu Âu, nhưng chỉ khi có các hợp đồng dài hạn mới.
