Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã ký Tờ trình gửi Chính phủ dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.
Trước đó, trong giai đoạn 2019-2021, đã có 21 ĐVHC cấp huyện và 1.056 ĐVHC cấp xã đã được thực hiện sắp xếp tại 45 tỉnh, thành phố trên cả nước.
Báo cáo tổng kết 3 năm thực hiện sắp xếp ĐVHC, Bộ Nội vụ cho biết, đối với trụ sở làm việc của các cơ quan của Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội: Nhiều địa phương đã lựa chọn hợp lý trụ sở làm việc của một trong số những đơn vị (cũ) trước khi sắp xếp để làm trụ sở cho cơ quan, đơn vị (mới) sau sắp xếp.
Một số huyện, xã sau khi thành lập vẫn tạm thời bố trí người làm việc ở cả 2 hay nhiều trụ sở như trước khi sắp xếp do khoảng cách giữa các trụ sở khá xa, để bảo đảm thuận tiện cho giao dịch của người dân hoặc do chưa bố trí, sắp xếp được hết số cán bộ, công chức, viên chức dôi dư nên nếu chỉ làm việc tại 1 trụ sở thì không đủ chỗ làm việc cho toàn bộ số cán bộ, công chức sau khi sắp xếp. Một số địa phương đã thực hiện tu sửa, cải tạo, nâng cấp một số hạng mục của các trụ sở để đáp ứng yêu cầu công việc.
Đối với trụ sở làm việc của các đơn vị sự nghiệp y tế, giáo dục: Về cơ bản, các địa phương giữ nguyên hiện trạng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập, khám chữa bệnh của nhân dân (chỉ thực hiện sắp xếp, sáp nhập về tổ chức bộ máy). Có địa phương đã đầu tư xây dựng mới trường học ở vị trí trung tâm hơn, với số lượng phòng học nhiều hơn để phù hợp với yêu cầu và quy mô của ĐVHC mới (ví dụ như Quảng Ninh).
Cùng với những kết quả tích cực đã đạt được, Bộ Nội vụ cũng cho biết, việc sắp xếp ĐVHC giai đoạn 2019-2021 cũng còn một số khó khăn, vướng mắc trong việc sắp xếp, xử lý trụ sở làm việc, tài sản công của cơ quan, tổ chức ở các ĐVHC thực hiện sắp xếp.
Như có trường hợp trụ sở của các ĐVHC cấp xã và các thiết chế văn hóa - xã hội, cơ sở y tế, giáo dục... không nằm ở vị trí trung tâm về mặt địa lý tự nhiên của ĐVHC mới gây khó khăn cho nhân dân trong việc giao dịch, tiếp cận dịch vụ công, ảnh hưởng đến hoạt động quản lý nhà nước, nhất là ở các ĐVHC miền núi, địa bàn rộng như tại tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Quảng Ngãi, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Khánh Hòa.
Bên cạnh đó, trụ sở của nhiều ĐVHC đã được xây dựng từ lâu, có nơi đang xuống cấp và không có dự phòng cho trường hợp số người làm việc tăng thêm nên diện tích hạn chế, không đủ phòng làm việc cho công chức và người lao động...
Chỉ ra những nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, Bộ Nội vụ cho hay, một số địa phương còn ngần ngại trong việc thanh lý, bán đấu giá trụ sở vì chưa tính toán được nhu cầu sử dụng công sở trên địa bàn trong giai đoạn sau này; lo ngại rằng nếu thanh lý rồi thì khi có yêu cầu mới về trụ sở lại không đủ khả năng, nguồn lực để mua lại hay bố trí được địa điểm mới có điều kiện tương đương.
Ngoài ra, quy trình xử lý nhà, đất, trụ sở của các cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn địa phương còn phức tạp; chưa giao quyền chủ động cho địa phương nên việc sắp xếp, xử lý còn chậm, chưa đồng bộ, thống nhất và thiếu hiệu quả. Một số địa phương chưa thật chủ động trong kiến nghị, đề xuất phương án xử lý tài sản sau sắp xếp, sáp nhập.
