CNN dẫn một nghiên cứu mới cho hay, các khu rừng ở cực bắc của thế giới có thể là "quả bom hẹn giờ" gây ô nhiễm làm nóng hành tinh khi các đám cháy rừng ngày càng lan rộng, giải phóng mức độ ô nhiễm làm nóng hành tinh cao kỷ lục vào bầu khí quyển.
Sử dụng các kỹ thuật phân tích dữ liệu vệ tinh mới, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, kể từ năm 2000, các vụ cháy rừng vào mùa hè đã lan rộng ra những khu rừng phương bắc, bao quanh các phần cực bắc của Trái đất.
Cháy rừng phương bắc thường chiếm 10% ô nhiễm carbon liên quan đến cháy rừng toàn cầu, nhưng vào năm 2021, tỉ lệ này đã tăng vọt lên 23%. Hạn hán, nắng nóng khắc nghiệt ở Siberia và Canada đã góp phần gây ra các đám cháy dữ dội.
Tác giả nghiên cứu Steven Davis, giáo sư khoa học hệ thống trái đất tại Đại học California ở Irvine (Mỹ), cho biết: “Các khu rừng ở phương bắc có thể là một quả bom hẹn giờ chứa carbon và sự gia tăng phát thải cháy rừng gần đây mà chúng ta thấy khiến tôi lo rằng đồng hồ đang điểm”.
Những khu rừng này, bao phủ các vùng đất rộng lớn của Canada, Nga và Alaska, là quần xã sinh vật trên cạn lớn nhất thế giới. Theo nghiên cứu, chúng cũng có mật độ carbon dày đặc, giải phóng ô nhiễm carbon làm nóng hành tinh gấp 10 đến 20 lần cho mỗi đơn vị diện tích đất bị đốt do cháy rừng so với các hệ sinh thái khác.
Rừng phương bắc là một trong những quần xã sinh vật nóng lên nhanh nhất trên Trái đất, các mùa cháy khô và ấm hơn đang góp phần làm gia tăng các vụ cháy rừng.
Vùng Siberia của Nga đã trải qua những trận cháy rừng đặc biệt tồi tệ vào năm 2021, thiêu rụi gần 18,16 triệu ha rừng của Nga vào năm 2021.
Vào tháng 7 năm đó, phi công trinh sát Svyatoslav Kolesov nói với CNN rằng anh không thể điều khiển máy bay ở vùng Yukutia phía đông nước Nga vì khói từ đám cháy quá dày.
Khu vực này dễ xảy ra cháy rừng và phần lớn đất đai được bao phủ bởi rừng, nhưng Kolesov cho biết có điều gì đó đã thay đổi. Những đám cháy mới đã xuất hiện ở phía bắc Yakutia, ở những nơi không có đám cháy nào vào năm ngoái và những nơi trước đó nó hoàn toàn không cháy.
Cháy rừng đang trở nên lớn hơn và dữ dội hơn và chúng cũng đang xảy ra ở những nơi không quen với những đám cháy cực đoan như vậy. Tác giả nghiên cứu Bo Zheng, phó giáo sư tại Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh, lo ngại rằng tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn khi nhiệt độ tăng lên.
Nhiệt độ cao hơn khuyến khích sự phát triển của thảm thực vật, sau đó trở nên đặc biệt khô trong các đợt nắng nóng, làm tăng nguy cơ cháy rừng. Zheng nói: “Chúng ta đang đối mặt với phản hồi nguy hiểm giữa khí hậu và các đám cháy phương bắc. Các đợt nắng nóng và hạn hán có khả năng xảy ra thường xuyên hơn ở khu vực phương bắc, đồng thời tần suất và cường độ của các vụ cháy rừng nghiêm trọng như những vụ cháy rừng vào năm 2021 có thể sẽ tăng lên, đồng thời giải phóng khí thải CO2, dẫn đến tình trạng nóng lên toàn cầu hơn nữa”.
Jeff Wells, phó chủ tịch phụ trách bảo tồn phương bắc tại tổ chức bảo tồn National Audubon Society, người không tham gia vào nghiên cứu, nói với CNN, ông không ngạc nhiên khi nghiên cứu phát hiện ra mức độ ô nhiễm carbon cao như vậy từ các đám cháy phương bắc. Tuy nhiên, ông nói, “quy mô của mức tăng đột biến vào năm 2021 thật đáng kinh ngạc”.
Wells cho biết những phát hiện này là “một lời cảnh báo rõ ràng khác” về sự cần thiết phải “giảm đáng kể lượng khí thải carbon”.
Wells cũng chỉ ra vai trò của các cộng đồng bản địa trong việc bảo vệ rừng và đất than bùn.
Wells nói: “Đã đến lúc thế giới công nhận sự lãnh đạo và kiến thức của người dân bản địa và chính phủ của họ ở phương bắc cũng như trên toàn thế giới trong việc quản lý các lãnh thổ truyền thống, đặc biệt là trước sự gia tăng về quy mô và tần suất của các vụ cháy rừng".
