Tổng thống Putin cảnh báo Phần Lan
Ngày 14.5, Tổng thống Nga Vladimir Putin có cuộc điện đàm với Tổng thống Phần Lan Sauli Niinisto theo đề xuất của Helsinki.
Cơ quan báo chí của Điện Kremlin cho biết, Tổng thống Nga cảnh báo người đồng cấp Phần Lan rằng quan hệ giữa hai nước láng giềng có thể bị "ảnh hưởng tiêu cực" nếu Phần Lan thực hiện kế hoạch xin gia nhập NATO. Tổng thống Putin nói với Tổng thống Sauli Niinisto rằng, Phần Lan từ bỏ “chính sách truyền thống về trung lập quân sự sẽ là một sai lầm vì không có mối đe dọa nào đối với an ninh của Phần Lan”.
AP dẫn tuyên bố của Điện Kremlin cho biết thêm: “Sự thay đổi như vậy trong chính sách đối ngoại của đất nước có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Nga-Phần Lan, vốn đã được xây dựng trên tinh thần láng giềng và quan hệ đối tác tốt đẹp trong nhiều năm và cùng có lợi”.
Phản ứng được đưa ra sau khi ông Niinisto nói với ông Putin rằng Phần Lan sẽ quyết định xin gia nhập NATO trong những ngày tới.
Tuyên bố của Văn phòng Tổng thống Niinisto cho hay, người đứng đầu nhà nước Phần Lan đã nói với Tổng thống Putin rằng môi trường an ninh của Phần Lan đã thay đổi rõ rệt sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraina, đồng thời chỉ ra Mátxcơva yêu cầu Helsinki không tìm kiếm tư cách thành viên của liên minh quân sự phương Tây gồm 30 quốc gia.
“Cuộc thảo luận (với Tổng thống Putin) diễn ra thẳng thắn, rõ ràng và không phóng đại. Ông Niinisto - Tổng thống Phần Lan từ năm 2012 và là một trong số ít các nhà lãnh đạo phương Tây thường xuyên đối thoại với ông Putin trong thập kỷ qua - cho biết việc tránh căng thẳng được coi là quan trọng. Tổng thống Niinisto chỉ rõ, ông đã nói với người đồng cấp Putin trong cuộc họp đầu tiên vào năm 2012 rằng mỗi quốc gia độc lập sẽ tối đa hóa an ninh của riêng mình” - tuyên bố của Văn phòng Tổng thống Phần Lan cho hay.
“Tình hình vẫn như vậy. Bằng cách gia nhập NATO, Phần Lan sẽ củng cố an ninh của chính mình và đảm nhận các trách nhiệm của mình” - Tổng thống Niinisto nói.
Tổng thống Niinisto nhấn mạnh, Phần Lan, mặc dù có khả năng là thành viên trong tương lai của NATO, vẫn muốn tiếp tục giải quyết song phương với Nga trong “các vấn đề thực tế do khu vực biên giới tạo ra” và hy vọng sẽ can dự với Mátxcơva “một cách chuyên nghiệp”.
Theo tuyên bố của Điện Kremlin, hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về “chiến dịch quân sự" của Nga ở Ukraina và khả năng đạt được một giải pháp chính trị. Ông Putin cho biết các cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraina bị đình trệ do Ukraina “thiếu quan tâm đến một cuộc đối thoại nghiêm túc và mang tính xây dựng”.
Hành trình gia nhập NATO
Phần Lan có đường biên giới dài 1.340 km với Nga, là đường biên giới dài nhất đối với bất kỳ thành viên Liên minh Châu Âu EU nào.
Ngày 11.5, Tổng thống Sauli Niinisto và Thủ tướng Phần Lan Sanna Marin ra tuyên bố chung ủng hộ tư cách thành viên của Phần Lan trong NATO và khuyến nghị rằng Phần Lan “phải nộp đơn xin gia nhập NATO ngay lập tức” để đảm bảo an ninh của mình.
Dự kiến trong ngày 15.5 sẽ có một thông báo chính thức từ Tổng thống Niinisto và Thủ tướng Marin về ý định xin gia nhập NATO của Phần Lan. Ngày 14.5, Đảng Dân chủ Xã hội do Thủ tướng Marin cầm quyền đã phê duyệt việc Phần Lan tìm kiếm tư cách thành viên NATO, mở đường cho một cuộc bỏ phiếu của quốc hội vào tuần tới để tán thành động thái này. Đơn xin gia nhập chính thức sau đó sẽ được gửi đến trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ.
Nước láng giềng Thụy Điển cũng sẽ quyết định về lập trường NATO của mình tại cuộc họp của Đảng Dân chủ Xã hội do Thủ tướng Magdalena Andersson lãnh đạo trong ngày 15.5.
Một trở ngại có thể xảy ra đối với việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập liên minh là sự phản đối của Thổ Nhĩ Kỳ, thành viên NATO. Hôm 13.5, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nói “không có quan điểm tích cực” với ý tưởng này, viện dẫn sự ủng hộ ở Thụy Điển và các quốc gia Scandinavia khác dành cho các tay súng người Kurd - những người mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là khủng bố.
Ngoại trưởng Phần Lan Pekka Haavisto cho biết đã điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu, “để giảm căng thẳng”.
“Tôi chắc chắn rằng chúng tôi cũng sẽ tìm ra giải pháp để giải quyết vấn đề này” - ông Haavisto nói với các phóng viên khi bắt đầu cuộc họp không chính thức của các ngoại trưởng NATO ở Berlin vào cuối ngày 14.5.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có cuộc điện đàm chung hôm 13.5 với cả Tổng thống Phần Lan Niinisto và Thủ tướng Thuỵ Điển Andersson. Theo một tuyên bố của Nhà Trắng, ông Biden “nhấn mạnh sự ủng hộ đối với chính sách mở cửa của NATO; và quyền của Phần Lan và Thụy Điển được quyết định về tương lai, chính sách đối ngoại và an ninh của các nước này”.
