Đưa ngân hàng câu hỏi thi vào danh mục “bí mật nhà nước”
Thầy giáo Đinh Đức Hiền - người từng nhiều lần phân tích, gửi kiến nghị, phản ảnh, tâm thư đến Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) và các cơ quan chức năng khi phát hiện bất thường trong đề thi môn sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT 2021 - cho rằng, có 3 điểm mấu chốt trong quy trình ra đề thi tốt nghiệp THPT đó là: Ngân hàng câu hỏi, quy trình ra đề và con người.
Về ngân hàng câu hỏi, theo thầy Hiền, trước tiên cần sớm đưa ngân hàng câu hỏi đề thi chuẩn hóa trở lại là Danh mục bí mật Nhà nước thuộc lĩnh vực giáo dục. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc xây dựng và bảo mật ngân hàng câu hỏi.
Về quy trình ra đề thi, giáo viên này nêu quan điểm, cần hạn chế tối đa thao tác thủ công, tăng cường thao tác trên máy tính, giữa các bước quy trình quan trọng cần có hàng rào bảo vệ và chỉ người chịu trách nhiệm cao nhất mới có mật khẩu. Quy trình thực hiện 1 chiều, không thể tự ý quay lại sửa đổi, muốn sửa đổi cần có văn bản giải trình và được sự chấp thuận của người chịu trách nhiệm cao nhất.
"Chúng ta cần phân rõ trách nhiệm trong từng bước, các chế tài xử lí cụ thể cho từng khâu của quy trình. Mỗi người sẽ chỉ thực hiện một khâu nhất định trong quy trình, không để tình trạng một người tham gia nhiều bước khác nhau" - thầy Hiền nói.
Liên quan đến những lùm xùm liên quan đến việc ra đề thi môn Sinh học kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, TS Hoàng Ngọc Vinh - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) - lại đặt ra câu hỏi: "Vì sao gần 10 năm nay mà chúng ta vẫn chưa có ngân hàng câu trắc nghiệm được chuẩn hóa đủ lớn để giảm tối đa nguy cơ trùng lặp các câu trắc nghiệm? Chúng ta thiếu kinh phí, thiếu thời gian làm ngân hàng đề thi được chuẩn hóa, thiếu chuyên gia làm trắc nghiệm hay vì lợi ích của một nhóm người nào đó mà vẫn muốn ôm việc?".
Theo ông Vinh, khi số lượng các câu trắc nghiệm được chuẩn hóa đủ lớn, việc trùng lặp ngẫu nhiên hàng loạt câu trắc nghiệm sẽ khó xảy ra và phổ điểm kết quả thi sẽ không xuất hiện những hình dạng không bình thường ở một số môn thi như những năm vừa qua.
Cho phép thí sinh tố cáo gian lận trong phòng thi
Nhận định nguyên nhân của vụ lộ đề thi môn Sinh học chủ yếu do con người tham gia vào công tác biên soạn, chọn lựa đề thi, các chuyên gia đều có chung quan điểm, cần đề cao yếu tố con người.
Cụ thể, đội ngũ ra đề thi được lựa chọn tham gia công tác ra đề và bảo mật đề thi phải là những người có đạo đức, có chuyên môn. Đội ngũ này cần được tham gia tập huấn, phổ biến rõ ràng quyền hạn, trách nhiệm, hình thức xử lý nếu vi phạm.
"Ngân hàng đề cần đủ lớn và luật pháp phải đủ mạnh để răn đe những người muốn gian lận và trục lợi" - TS Hoàng Ngọc Vinh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, ông Vinh còn đưa ra đề xuất, để phòng ngừa giám thị thông đồng với bên ngoài, ngoài việc kiểm tra cần làm chặt và cho phép thí sinh tố cáo gian lận trong phòng thi.
"Qua những gì ồn ào tiêu cực vài năm trở lại đây, tôi tin rằng Bộ GDĐT sẽ rút kinh nghiệm, phối hợp với các bên liên quan hiệu quả và chúng ta sẽ có một kỳ thi an toàn, chất lượng" - ông Vinh chia sẻ.
