Hành trình gian khó của văn hóa đọc
Người Việt từng nằm trong Top “lười” đọc sách hàng đầu thế giới. Lý do được đưa ra trước đây, là chúng ta bận mưu sinh, kiếm sống. Đến nay, hành trình đưa sách đến độc giả Việt vẫn chưa bao giờ là dễ dàng bởi sự bùng nổ của các phương tiện giải trí và mạng xã hội.
Trong 5 năm trở lại đây, văn hóa đọc được tuyên truyền mạnh mẽ trên diện rộng, nhằm mục đích phát triển ngành xuất bản, đồng thời thúc đẩy thói quen đọc sách cho người Việt. Hành trình này diễn ra với sự phối hợp của các bộ ngành, truyền thông trên nhiều nền tảng, phương tiện khác nhau.
Trong khuôn khổ buổi tổng kết Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6 diễn ra sáng 19.1 tại Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Thông tin và Truyền thông), giới khoa học, nghiên cứu đầu ngành đã gửi gắm nhiều tâm tư, nguyện vọng, trăn trở trong công tác lan tỏa văn hóa đọc, cũng như nâng tầm Giải thưởng Sách Quốc gia.
Nhiều ưu điểm, nhược điểm đều được nêu ra, dưới nhiều góc nhìn, để thấy hành trình lan tỏa văn hóa đọc vẫn còn gặp muôn vàn khó khăn, và cần được chung tay của toàn xã hội thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa.
880 triệu đồng là số tiền được Nhà nước đầu tư cho giải sách quốc gia lần thứ 6, theo ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành - đây là số tiền không tưởng để tổ chức một giải thưởng lớn về sách tầm vóc quốc gia, “số tiền quá ít so với nhiều giải thưởng cấp quốc gia khác”.
Ban tổ chức giải sách đã kêu gọi thêm từ nhiều nguồn xã hội hóa để có được đủ kinh phí tổ chức thành công Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6 vào cuối năm 2023.
Chia sẻ tại lễ Tổng kết Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6, ông Tống Văn Thanh - Vụ trưởng Vụ Báo chí Xuất bản Ban tuyên giáo Trung ương - cho rằng, số kinh phí 880 triệu đồng là quá ít, chỉ ngang bằng một giải báo chí cấp ngành.
Theo đó, ông Thanh cũng đưa góc nhìn về việc, giới xuất bản dường như không hứng thú với giải thưởng này. Chỉ có 41/57 nhà xuất bản tham gia.
“Tôi cho rằng, việc các nhà xuất bản không hào hứng tham gia là trách nhiệm của lãnh đạo ngành xuất bản, chúng ta cần có biện pháp, kế hoạch hoạt động để giới xuất bản chung tay tham gia, không thờ ơ với giải”.
Phát triển, quảng bá sách cần đa dạng hơn, mạnh mẽ hơn
GS.TS Nguyễn Khoa Sơn - nguyên Phó Chủ tịch Viện Khoa học và Công nghệ chia sẻ, ông đánh giá cao những giá trị mà Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 6 đã đạt được, trong đó có việc chọn ra những ấn phẩm xuất sắc để trao giải, lan tỏa văn hóa đọc đến độc giả.
Ông Nguyễn Khoa Sơn hào hứng khi BTC đề xuất ý kiến, giải thưởng sách năm sau sẽ có thêm giải cho cuốn sách được yêu thích nhất (giải do độc giả bình chọn).
Ông Nguyễn Khoa Sơn so sánh giải cuốn sách được yêu thích giống như giải thưởng thí sinh được yêu thích ở các cuộc thi hoa hậu.
Các nhà khoa học cũng chia sẻ về sự phát triển ngày càng đa dạng, phong phú về các thể loại sách. Giờ đây, không chỉ sách in được bày bán ngoài sạp, còn có sách điện tử, sách nghe (sách audio)... rất tiện dụng, quảng bá được rộng rãi đến độc giả bằng nhiều hình thức, trên nhiều nền tảng khác nhau. Đặc biệt, sách audio (sách nghe) cần được phát huy nhiều hơn để đáp ứng xu hướng “nghe sách” của thế hệ độc giả trẻ đang rất bận rộn, ít thời gian đọc.
Ông Nguyễn Thanh Lâm - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông - sau khi lắng nghe các ý kiến góp ý của các nhà khoa học đã bày tỏ sự trân trọng, ghi nhận và cho biết, sẽ đưa các ý kiến đóng góp vào kế hoạch triển khai phát triển văn hóa đọc và Giải thưởng Sách Quốc gia năm tới.
Vào ngày Sách Việt Nam tới đây, nhiều chương trình, hoạt động mới mẻ sẽ được áp dụng để lan tỏa văn hóa đọc mạnh mẽ hơn, đơn cử như đưa sách lên các nền tảng đang hot như TikTok, phát triển đa dạng thể loại sách trên các nền tảng số...
Ông Thanh Lâm cho rằng, văn hóa đọc cần được lan tỏa từ chính các cấp lãnh đạo, tất cả chúng ta cần nói về sách nhiều hơn, “trong đó, các nhà lãnh đạo cần đi đầu, hãy đọc sách, nói về sách, nhắc đến sách, và có thói quen tặng sách như một món quà giá trị”.
