“Băm nát vỉa hè” và trộn buồn vui

Từ “băm nát vỉa hè” cho dậy mùi đến những buồn vui trộn lẫn

Ba phim được chiếu giới thiệu đều có “số má” và mang lại những cảm giác khác nhau cho người xem.

Nếu “Hãy tỉnh thức và sẵn sàng” của Phạm Thiên Ân là câu chuyện tào lao ngoài quán nhậu vỉa hè, cho đến một vụ đụng xe và một anh chàng phi ra khỏi bàn nhậu đi hóng hớt để về buôn chuyện. Thoạt đầu tưởng như không có gì, nhưng xâu chuỗi những lời thoại quanh bàn nhậu, thấy nhiều vấn đề bức xúc của xã hội, từ sự thờ ơ, vô cảm của con người khi thấy tai nạn, thói đạo đức giả lên án người khác nhưng bản thân lại ích kỷ và tẻ nhạt, cuộc sống mệt mỏi trong mưu sinh, kiếm tiền và ăn nhậu… Đáng chú ý về mặt kỹ thuật khi phim của Ân được thực hiện bằng một cú máy dài đúng 14 phút với dàn diễn viên chính, phụ mấy chục người. Phim đã được tuyển chọn vào Tuần lễ đạo diễn của LHP Cannes (Pháp) và có giải Illy (Illy là tên giải dành cho phim ngắn xuất sắc nhất thuộc chương trình Tuần lễ đạo diễn... quốc tế tại hạng mục Focus CoPro’ trong khuôn khổ LHP Cannes, cũng như chu du qua khoảng 20 LHP quốc tế.

Song cảm giác phim của Ân chỉ như một kiểu làm phim sục sạo vào đời sống, băm nát vỉa hè lên để làm dậy mùi cuộc sống. Nó không thú vị như của Phạm Ngọc Lân với “Một khu đất tốt”.

Trước đây, Lân đã có “Một thành phố khác” hài hước và ẩn dụ. Còn nay “Một khu đất tốt” làm khác, sâu hơn, thâm trầm hơn và ý tứ gửi gắm cũng tế nhị hơn. 2 câu chuyện xảy ra trên một khu đất, nó có thể là song song hay khác nhau về thời gian, khán giả tự đoán định. Chuyện tìm mộ của 2 mẹ con ở bãi tha ma cuối làng và chuyện phiếm của đại gia với cô bồ nhí trên sân golf hóa ra lại có những điểm kết nối để gợi cho người xem những suy nghĩ về sự đổi thay của thời gian cũng như cái chớp mắt của số phận. Phim đã được lựa chọn tranh giải Gấu vàng tại LHP Berlin (Đức) và giải cao nhất Phim ngắn nước ngoài xuất sắc tại LHP Las Palmas (Tây Ban Nha)…

Một lối làm phim giàu nữ tính và khá “đanh đá” của nữ đạo diễn Dương Diệu Linh trong bộ phim ngắn 19 phút mang tên “Ngọt, Mặn”, thể hiện tính nữ quyền  đậm nét. Chị Hà bụng mang dạ chửa được sự hậu thuẫn, động viên của mẹ vẫn quyết định đi tìm gặp nhân tình của chồng để rồi mọi sự khá bất ngờ diễn ra theo kết cục khó đoán. Phim làm rộ lên những tiếng cười sảng khoái từ khán giả để rồi sau đó lại có những ngậm ngùi, chua xót cho thân phận đàn bà. Phim đã ra mắt tại LHP Busan (Hàn Quốc) và đoạt giải ở hạng mục Youth Jury Prize ở LHP Singapore 2019…

Nguồn cảm hứng và sự kết nối

Phạm Ngọc Lân nói rằng anh đã vận dụng những hiểu biết của bản thân, vốn là một sinh viên kiến trúc. Chính lần anh đi thực tế và thấy kiến trúc ấn tượng của một ngôi làng ven biển ở miền Trung, nơi có nhiều người Việt Nam vượt biên sang Mỹ rồi gửi tiền về cho dân làng xây mộ lớn, Lân đã nảy ra ý định làm phim. Lân cũng đọc trong Kinh Thánh nói Thánh Andrew,  1 trong 12 sứ đồ của chúa Jesus và là anh em ruột của Thánh Pedro. Đều là ngư phủ nên sau này Thánh Andrew được cho là vị thần bảo hộ ngư dân rồi sau này theo nhiều tài liệu khác cũng là người bảo trợ cho môn thể thao Golf.

Cùng với thực tế Lân thấy nhiều khu đất của dân nghèo bị bán đi để xây sân golf và anh nhìn thấy sự vật ở nhiều chiều khác nhau không hẳn tất cả đều tốt hay xấu.

Ban đầu phim của Lân là màu để diễn tả 2 không gian và thời gian nhưng vì phải đổi địa điểm quay, thiếu kinh phí nên anh phải tiết kiệm tối đa. Lân quyết định chuyển hoàn toàn sang làm phim đen trắng, bớt các thiết bị quay, không quan tâm trang phục và bỏ bớt người hóa trang, chỉ xài một ống kính super zoom. Khung hình của Lâm là 4:3 và sắc độ đen trắng hợp với câu chuyện ẩn dụ, phi thời gian.

Với Diệu Linh, “Ngọt, Mặn” là phim thứ 4 của chị làm về phụ nữ tuổi trung niên. Linh đã có thực tế về một cô bạn có bầu đi đánh ghen, rồi chuyện nhà nọ nhà kia cố phải kiếm được thằng con trai, chuyện những người phụ nữ trong phòng khi ngồi lại bao giờ cũng xoay quanh đàn ông. Và chị xâu chuỗi tất cả những điều đó, cùng với những trải nghiệm của chính mình để làm phim.

Ban đầu, tên phim đáng ra phải là “Ngọt, Chua” nhưng vì như thế sợ khán giả nhầm với một món ăn chua ngọt nổi tiếng của Singapore khi phim dịch tiêu đề ra tiếng Anh, thế là đổi thành “Ngọt, Mặn” sau hóa ra lại hợp, khi người xem nhìn thấy những cung bậc cảm xúc trong đời sống của nhân vật. Linh thích kể chuyện tự nhiên vì thế phần lớn diễn viên trong phim chị là nghiệp dư và chị để họ bộc lộ bản thân mình rõ nhất.

Một chút tiếc nuối, đạo diễn trẻ Phạm Thiên Ân không có mặt để nói về bộ phim thứ 3 của mình...