Bộ phim điện ảnh “Hoa nhài” ra đời khi đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh đã ngoài 80 tuổi. Phim quay trong 2 năm dưới tác động nặng nề của đại dịch COVID-19.
Năm 2022, “Hoa nhài” gấp rút hoàn thành và trở thành phim mới duy nhất của điện ảnh Việt Nam được chọn tham dự tranh giải ở hạng mục dành cho phim dài trong khuôn khổ LHP quốc tế Hà Nội lần thứ 6.
Trong buổi chiếu khai mạc, NSND Đặng Nhật Minh xuất hiện trong sự cổ vũ, yêu thương của đông đảo bạn bè, đồng nghiệp. Đạo diễn nói, đây là tác phẩm cuối cùng, là tất cả tình yêu ông dành cho Hà Nội.
“Hoa nhài” được lấy cảm hứng từ nếp sống thanh lịch của người Hà Nội xưa,
“Chẳng thơm cũng thể hoa nhài/ Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An”, phim lấy bối cảnh Hà Nội của những năm 2000, thời điểm rất xa trước đại dịch COVID-19, khi chưa ai hình dung ra sự xuất hiện của đại dịch, nhưng đã tiềm ẩn trong lòng thành phố những đứt gãy, đổ vỡ - như khi chúng ta bước qua đại dịch.
“Hoa nhài” tái hiện nhiều mảnh đời, nhiều cuộc đời chảy trôi trong lòng thành phố. Hà Nội từ ngàn đời luôn là nơi giao thoa văn hóa, nơi hội ngộ của những thân phận tứ xứ từ khắp mọi miền đổ về đây làm ăn, buôn bán, mưu sinh.
Cũng vì thế, Hà Nội chất chứa những mâu thuẫn, xung đột, đứt gãy trong văn hóa, trong lối sống khác biệt, trong khoảng cách tư duy giữa các thế hệ.
Hà Nội trong “Hoa nhài” của đạo diễn – NSND Đặng Nhật Minh vừa bình yên vừa dữ dội. Phim tái hiện những lát cắt đời sống sinh động, đó là cậu bé đánh giày phải gánh vác việc kiếm tiền từ rất sớm, đó là người phụ nữ nông thôn lên thành phố làm nghề giúp việc kiếm thêm, đó là đôi vợ chồng già làm những công việc mưu sinh giản dị như bán trà đá lề đường...
Câu chuyện, không khí và đời sống phim không có bàn tay dàn dựng. Tưởng như, đó chính là những góc phố, những phận người, những cảnh mưu sinh nhộn nhịp ở Hà Nội đang chảy trên màn ảnh.
Hình ảnh nào cũng gần gũi đến thân thuộc. Bà cụ bán trà đá, ông lão cắt tóc, cậu bé đánh giày, cô giúp việc, những người đàn ông chỉ về thăm bố mẹ khi nghe nói nhà sắp được đền bù... chúng ta đều vừa gặp họ mới đây, trước khi bước vào rạp phim, và sẽ gặp lại họ ngay khi rời rạp chiếu.
“Hoa nhài” gần gũi, giản dị nhưng giàu trắc ẩn. Đạo diễn – NSND Đặng Nhật Minh đứng sau mỗi câu chuyện, ông nhìn Hà Nội, nhìn những con người tất tả mưu sinh, nhìn nhịp sống vội vã, đổi thay... với góc quan sát, tĩnh lặng và trầm tư.
Cách kể chuyện của “Hoa nhài” cho thấy một Đặng Nhật Minh đau đáu với mọi nỗi niềm của Hà Nội. Ẩn sau nhịp sống đổi thay vội vã là cơn bão ngầm của quy hoạch, là cuộc xâm lấn đất đai nông thôn, là cuộc tấn công của nhà cao tầng chọc trời, là sự bơ vơ của những người dân bám ruộng bỗng thấy mình lạc lõng giữa quy trình hiện đại hóa, đô thị hóa...
Hà Nội đầy biến động trong quá trình chuyển mình đã vô tình xô đẩy những phận người cuốn vào những chuyển biến khó lường của thời cuộc. Thế nhưng, trên tất cả, sợi dây níu kéo và gắn kết tất cả các tuyến nhân vật là lòng tốt, sự tử tế, tình yêu thương giữa người với người.
“Hoa nhài” gửi gắm thông điệp về tình yêu thương, về sự tin yêu vào giá trị cốt lõi, bền bỉ của Hà Nội.
Dẫu trải qua những biến động thời cuộc, đứng trước những xung đột văn hóa có thể làm đứt gãy mối liên hệ giữa con người, đạo diễn – NSND Đặng Nhật Minh vẫn giữ niềm tin vào tình yêu, sự tử tế, như thể ông luôn tin vào sự thanh lịch, tin vào mùi hương không thể trộn lẫn, không thể phai nhạt của hoa nhài, cho dù trải qua “dòng đời vạn biến”.
“Hoa nhài” với màu phim hoài cổ, với những góc quay mang tính quan sát, âm nhạc dịu dàng của ca khúc “Nụ cười” xuyên suốt từ khi mở màn đến khi khép lại, bộ phim giống như một thanh âm vừa day dứt, vừa da diết về Hà Nội của NSND Đặng Nhật Minh.
