Bảo tàng còn… ăn nhờ ở đậu
Đó là tình cảnh của Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu. Hiện nay, cơ ngơi của cơ quan này đang ở tạm trong ngôi nhà cổ của tỉnh Bạc Liêu đã xuống cấp. Những hiện vật được sưu tầm đang được chất đầy trong kho.
Thật ra, dự án xây dựng mới Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu được tỉnh chú ý phê duyệt, cấp kinh phí từ năm 2012. Vào năm 2015, Bạc Liêu đã bắt tay vào xây dựng trụ sở bảo tàng tỉnh với quy mô lớn, có tổng mức đầu tư gần 80 tỉ đồng. Tuy nhiên, sau khi xây dựng nhiều tỉ đồng thì công trình ngưng trệ do không đảm bảo an toàn. Tỉnh này thống nhất không tiếp tục xây dựng mà bán đấu giá toàn bộ khu đất để một doanh nghiệp xây dựng trung tâm điện máy, siêu thị, trung tâm giải trí…
Năm 2018 tỉnh Bạc Liêu lấy một phần của Trung tâm văn hóa nghệ thuật biểu diễn Cao Văn Lầu (Nhà hát Ba nón lá) để làm dự án Nhà trưng bày Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu. Dự án có tổng mức đầu tư trên 75,7 tỉ đồng, thời gian thực hiện như giai đoạn 2018 - 2020. Tuy nhiên, cho đến nay dự án này vẫn chưa được thực hiện mà mới trong giai đoạn lấy ý kiến.
Đề cương trưng bày tại Bảo tàng với diện tích sàn là 18.000m2; diện tích trưng bày cố định là hơn 1.300m2; diện tích không gian khánh tiết là hơn 140m2; diện tích kho hiện vật là 200m2; phòng chiếu phim là 150m2…
Tại Cà Mau, dự án bảo tàng tỉnh cũng được thiết kế xây dựng từ năm 2012. Tuy nhiên, cho đến nay thiết kế này mãi không được xây dựng do tỉnh thay đổi vị trí. Hiện tại Bảo tàng tỉnh Cà Mau vẫn chưa có trụ sở làm việc cũng như phòng trưng bày hiện vật để phục vụ nhân dân.
Khó có nguồn thu
Ông Lê Thanh Tự - Giám đốc Bảo tàng tỉnh Bạc Liêu - nhìn nhận: “Hiện tại Bảo tàng Bạc Liêu chủ yếu sống bằng… ngân sách. Chúng tôi chưa có hoạt động khác ngoài bảo tàng như: bán vé tham quan, làm dịch vụ”.
Một thực tế ông Tự nêu lên là các bảo tàng ĐBSCL na ná nhau về hiện vật do đặc điểm của vùng đất mới, chủ yếu liên quan đến văn minh lúa nước; quá trình khai khẩn vùng đất phương Nam. Một phần lớn hiện vật liên quan đến chiến tranh. Tuy nhiên, những hiện vật liên quan đến lịch sử, chiến tranh tại vùng ĐBSCL mà các bảo tàng có được vẫn chưa phong phú bằng Bảo tàng Quân khu 9.
Trong khi đó, Giám đốc Bảo tàng Cà Mau cho rằng, hiện vật tại Cà Mau được nhiều người quan tâm có liên quan đến cổ vật tại khai quật được từ con tàu đắm. Tuy nhiên, theo quy định, những cổ vật này thuộc cổ vật quốc gia nên Bảo tàng Cà Mau khó trưng bày để người dân xem.
Nhiều người kỳ vọng rằng bảo tàng gắn với di tích để xã hội hóa công tác bảo tàng, di tích. Lấy di tích nuôi di tích, lấy bảo tàng nuôi bảo tàng. Tuy nhiên, việc này là vô cùng khó khăn. Ông Đào Bá Hắc - nguyên Phó Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin Bạc Liêu - người nhiều năm gắn bó với công tác bảo tàng, nhìn nhận: “Xã hội hóa bảo tàng tại khu vực ĐBSCL là vô cùng khó. Bởi nơi đây rất khó bán vé để người ta vào xem những hiện vật vốn đã quá quen thuộc”.
