Thảm họa và làm mới di sản
Thời gian gần đây, bản remix "Ngồi tựa mạn thuyền" của Trần Mạnh Cường và Huy Lee được biểu diễn trên chương trình "Giai điệu kết nối" (VTV1) thu hút sự quan tâm của khán giả.
Đoạn cut ca khúc này thu hút hơn 70.000 lượt tương tác trên Facebook, hơn 2,2 triệu lượt xem trên YouTube. Tuy nhiên, phần bình luận chứng kiến 2 luồng ý kiến tranh cãi gay gắt.
Trong khi nhiều bạn trẻ hưởng ứng, khen ngợi, không ít khán giả cho rằng bản remix này là "thảm họa", bóp méo di sản, xúc phạm văn hóa bản địa.
Chia sẻ với Lao Động, Trần Mạnh Cường cho biết, anh cảm thấy rất vui vì ý tưởng đưa dân ca truyền thống của Việt Nam đến gần khán giả trẻ.
"Tôi chọn remix dòng nhạc dân gian bởi bên trong tôi là cả một bầu trời kí ức, là cả tuổi thơ được gắn bó với nhạc dân ca truyền thống. Những giai điệu đó gần như là một phần máu thịt và tôi thực sự muốn gắn bó, giữ gìn nét đẹp ấy. Với tôi, dân ca không chỉ là một thể loại nhạc, mà trong đó còn chứa đựng những câu chuyện văn hóa thế hệ trước để lại thông qua lời ca tiếng hát", Trần Mạnh Cường tâm sự.
Trước đó, Trần Mạnh Cường từng kết hợp với Huy Lee làm mới nhiều ca khúc mang âm hưởng dân gian như "Mái đình làng biển", "Huyền thoại hồ Núi Cốc"... và thu hút hàng trăm nghìn lượt xem.
Trần Mạnh Cường kể, khi đưa nhạc dân ca trở lại, anh lại thấy các bạn trẻ không hề thờ ơ, lạnh nhạt mà rất hứng thú với âm nhạc truyền thống. Anh khẳng định, dù biến tấu nhưng vẫn đảm bảo chất giọng, kĩ thuật thanh nhạc khi hát quan họ Bắc Ninh.
Tranh cãi
Đây không phải lần đầu tiên các ca khúc biến tấu, sử dụng chất liệu dân gian, văn hóa truyền thống bị một bộ phận khán giả phản ứng. Xu thế làm nhạc remix (phối lại) đang chiếm lĩnh âm nhạc thế giới, trong đó có nhiều nhà sản xuất trẻ ở Việt Nam đón đầu xu hướng.
Có thể kể đến phiên bản remix nhạc sàn tiết mục "Quảng Bình quê ta ơi" do ca sĩ Hồ Ngọc Hà thể hiện từng gây mất thiện cảm.
Năm 2021, tại chương trình "The Heroes", Han Sara remix ca khúc quen thuộc "Cô gái mở đường" theo phong cách sexy, trang phục gợi cảm và bị chỉ trích dữ dội. Ngay sau đó, Han Sara cùng chương trình đã lên tiếng xin lỗi và tháo gỡ tất cả dữ liệu của tiết mục.
Trong khi đó, Hậu Hoàng trong trang phục chiến sĩ, cổ quấn khăn rằn, nhảy đầy nhiệt huyết trên nền nhạc remix "Cô gái mở đường" lại nhận phản ứng tích cực hơn hẳn.
Chương trình "The Remix" 2015 từng vướng nhiều tranh cãi ồn ào khi phối lại loạt ca khúc "Hoa cỏ mùa xuân", "Đất nước lời ru", "Bèo dạt mây trôi", "Chị tôi", "Dạ cổ hoài lang" theo phong cách cá tính, sôi động.
Với những bản phối sử dụng chất liệu dân gian hoặc mang âm hưởng dân gian, các nhà sản xuất và nghệ sĩ biểu diễn càng cần phải tính toán hết sức kỹ lưỡng.
Ranh giới giữa việc biến tấu giúp ca khúc trở nên hấp dẫn hơn, và vẫn giữ được chủ đề, tư tưởng của tác phẩm gốc là vấn đề còn nhiều tranh cãi trong giới chuyên môn và khán giả.
Nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện từng chia sẻ: "Remix có nguyên tắc của nó, người làm nhạc phải tuân thủ. Có những bài không thể remix được. Do bỏ qua hoặc vô tình bỏ qua vì vốn kiến thức âm nhạc của người làm còn hạn chế nên đã vô tình tạo nên một mớ hỗn độn các sản phẩm nhạc remix đến mức khán thính giả yêu nhạc không thể nghe được".
Các chuyên gia trong lĩnh vực âm nhạc cho rằng, muốn làm mới ca khúc mang giá trị văn hóa lâu đời đòi hỏi bản lĩnh của ca sĩ, cần tìm hiểu, nghiên cứu văn hóa, có chiều sâu cảm xúc và tư duy âm nhạc đúng đắn.
