Tại nhiều lễ hội xuân trên cả nước, rước nước là nghi thức quan trọng và là nét đặc trưng vùng miền. Nghi thức này được thực hiện với quan niệm nhất tâm thành kính Thần, Phật, Thánh Mẫu.
Tại hội chùa Tam Chúc, nghi thức rước nước - nghi thức tâm linh thể hiện lòng thành kính, tri ân chư Phật, thần, thánh, mẫu và nguyện mong mưa thuận gió hòa. Nước được rước từ hồ Tam Chúc lên chùa Ngọc hay còn gọi là Đàn Tế Trời, tọa lạc trên đỉnh ngọn Thất Tinh.
Đoàn rước gồm vài chục thuyền, trong đó có hai thuyền rồng đi đầu tiến thẳng tới vị trí cắm cây nêu giữa hồ, gần đình Tam Chúc cổ. Đoàn rước đi vòng quanh cây nêu trong tiếng trống chiêng rộn ràng, rồi làm lễ xin nước. Nước để thực hiện nghi lễ được lấy từ hồ rộng gần 1.000 ha trước chùa.
Thượng tọa Thích Minh Quang - Phó trụ trì chùa Tam Chúc cho biết, lễ rước nước chùa Tam Chúc là lễ hội truyền thống trong vùng. Nhà chùa cùng người dân dâng nước lễ Phật, lễ Thánh cầu cho một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống bình an, hạnh phúc.
Không chỉ riêng tại hội chùa Tam Chúc thực hiện nghi lễ rước nước mà tại lễ hội khai ấn Đền Trần (phường Lộc Hạ, TP Nam Định) cũng tiến hành tổ chức nghi lễ rước nước - tế cá, một trong những lễ nghi quan trọng trước khi lễ hội khai ấn chính thức diễn ra.
Rước nước, tế cá là nghi lễ khuyến nông, khuyến ngư, cầu mong mưa thuận gió hòa. Sau khi lấy nước, đoàn tổ chức đánh cá tại hồ bán nguyệt cạnh giếng cổ, cá đánh bắt gồm có cá quả và cá chép.
Hay tại xã Văn Lang, huyện Hạ Hoà (Phú Thọ), tại Lễ hội đền Nghè - Đình Đông, nghi lễ Rước nước được thực hiện trang trọng thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân.
Truyền thống rước nước tại làng đã có từ lâu đời, được các cụ truyền lại, mang giá trị to lớn với người nông dân, nhằm cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, người người mạnh khỏe, an khang, gia đình ấm no hạnh phúc.
Theo Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Trụ trì chùa Tam Chúc, lễ rước nước chùa Tam Chúc là lễ hội truyền thống có từ lâu đời. Nước là nguồn sống của nhân loại.
Văn hóa Việt Nam là nền văn minh lúa nước nên các lễ hội đầu xuân trên cả nước nói chung và chùa Tam Chúc nói riêng thường xuyên tổ chức rước nước dâng lên cũng Phật, cúng Thánh để cầu nguyện cho năm mới quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, mọi người được bình an, năm mới hạnh phúc. 10 chiếc bình gốm được lấy đầy nước và đặt trên 5 thuyền hoa.
