Hai lần vi phạm bản quyền
Chiều 3.7, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Trà Vinh tổ chức họp báo công bố thông tin về việc xử lý kỷ luật đối với họa sĩ Nguyễn Nhân liên quan đến vụ vi phạm Luật sở hữu trí tuệ trong tác phẩm “Biển chết”. Theo đó, tháng 7.2016, Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh tổ chức cuộc thi sáng tác mỹ thuật năm 2016. Ngày 5.7.2016, Ban Tổ chức và Ban giám khảo cuộc thi trao giải ba cho tác phẩm “Biển chết” của họa sĩ Nguyễn Nhân.
Tuy nhiên, sau khi danh sách các tác phẩm đạt giải được công bố, đã có nhiều ý kiến cho biết: Bức tranh “Biển chết” rất giống với bức ảnh “Điêu đứng vì biển chết” của nhóm nhà báo PVT - Thành Quang, đăng trên Báo Thanh Niên số ra ngày 21.4.2016. Cùng lúc đó, VTV1 công bố bức ảnh này trên màn ảnh, gây bức xúc trong giới văn nghệ sĩ Trà Vinh. Ngày 23.1, Chi hội Mỹ thuật Trà Vinh đã có buổi làm việc, đề nghị họa sĩ Nguyễn Nhân viết tường trình về sự việc trên. Trong bản tường trình, họa sĩ Nguyễn Nhân thừa nhận “đã phóng tác từ ảnh chụp trắng đen…, đã một phần nào đó sao chép bản quyền. Tôi thành thật nhận lỗi với tác giả mà tôi chưa biết tên, hoàn toàn nhận lỗi với chi hội”.
Ngày 14.3.2017, Ban Chấp hành Chi hội Mỹ thuật tổ chức họp có mời các họa sĩ thuộc chi hội về dự. Tại đây, họa sĩ Nguyễn Nhân tiếp tục thừa nhận: “Đã sai như đã tường trình và hội xử lý thế nào tôi cũng chấp nhận”. Tất cả các ý kiến của các họa sĩ dự họp đều khẳng định bức tranh “Biển chết” là sao chép bức ảnh “Điêu đứng vì biển chết” kể cả hình ảnh, bố cục, tên tác phẩm nên rõ ràng đã vi phạm bản quyền tác giả. Trên cơ sở đó, đề nghị Ban kiểm tra, Ban thường vụ Hội xử lý nghiêm theo quy định. Trước đây, họa sĩ Nguyễn Nhân đã bị kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo với hành vi vi phạm bản quyền của người khác...
Sau đó, Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Trà Vinh ban hành quyết định kỷ luật với họa sĩ Nguyễn Nhân và thu hồi giải thưởng đối với tác phẩm “Biển chết”. Hình thức kỷ luật là cảnh cáo, thời gian thử thách 1 năm; hủy kết quả và thu hồi giải ba cuộc thi sáng tác mỹ thuật tỉnh Trà Vinh năm 2016 với tác phẩm “Biển chết”. Kèm quyết định này, hoạ sĩ Nguyễn Nhân phải nộp lại chứng nhận giải thưởng và tiền thưởng 2 triệu đồng; Thu hồi kinh phí hỗ trợ sáng tác mỹ thuật năm 2016 là 3,2 triệu đồng. Trong thời gian thử thách, họa sĩ Nguyễn Nhân không được tham gia cuộc thi mỹ thuật.
“Ban tổ chức không thể lường hết được”
Sau khi ra quyết định kỷ luật họa sĩ Nguyễn Nhân, Hội Văn học Nghệ thuật Trà Vinh còn tiếp nhận được một bức ảnh chụp lại từ tranh sơn dầu của họa sĩ Lê Thế Anh (Hà Nội) có tên là “Sông chết”, tác phẩm đạt huy chương bạc của Hội đồng Nghệ thuật, Hội Mỹ thuật Việt Nam năm 2010. Như vậy, họa sĩ Nguyễn Nhân không chỉ sao chép tác phẩm ảnh của nhà báo Thành Quang mà còn sao chép tranh của họa sĩ Lê Thế Anh.
Ông Trần Dũng - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Trà Vinh - cho biết: Cuộc họp hôm nay không mời họa sĩ Nguyễn Nhân đến dự, vì đây là buổi họp báo chứ không phải họp tranh luận đúng sai vụ việc. Trả lời câu hỏi tác giả Thành Quang của Báo Thanh Niên có khiếu kiện họa sĩ Nhân hay không, ông Dũng cho biết, việc tác giả có phản đối hay không không làm sai lệch vấn đề xâm phạm tác quyền tác giả.
PV Lao Động đặt vấn đề: “Cuộc thi do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh tổ chức, chỉ khi nhận được phản ánh thì mới phát hiện tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Nhân có sai phạm, liệu công tác tổ chức và chấm giải có những bất cập, yếu kém, để một tác phẩm vi phạm đạt giải?”, ông Dũng trả lời: “Trong thông báo tổ chức giải, chúng tôi có ghi rõ, tác giả phải chịu trách nhiệm chính về bản quyền tác phẩm của mình. Ban tổ chức, giám khảo không thể lường hết được. Qua vụ việc này, chúng tôi có ngồi với nhau để rút kinh nghiệm”.
