Sau khi dư luận xôn xao với Thông tư 33/2017/TT-BTNMT hướng dẫn ghi tên các thành viên có quyền sử dụng đất lên sổ đỏ hộ gia đình, Bộ Tư pháp đã tiến hành “họp khẩn” với Bộ Tài nguyên và Môi trường để trao đổi về tính hợp lý, khả thi trong điều kiện hiện nay.
Những cán bộ có chuyên môn giỏi nhất về Bộ luật Dân sự, Luật Đất đai đã được Bộ Tư pháp “huy động” để trao đổi với các đơn vị của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Nên lùi thời điểm có hiệu lực
Ông Đồng Ngọc Ba - Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) - cho rằng, Thông tư 33/2017/TT-BTNMT quy định nhiều nội dung, trong đó có quy định hướng dẫn cách ghi cụ thể các thành viên trong hộ gia đình có chung quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất tại Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Quy định này là có cơ sở pháp lý (Luật đất đai 2013, Bộ luật dân sự 2015) như Bộ Tài nguyên và Môi trường, cũng như một số nhà chuyên môn đã nói.
Việc quy định Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất có nhiều người chung quyền sử dụng phải ghi đầy đủ tên của những người có chung quyền sử dụng đất là cần thiết, tiến bộ, nhằm minh bạch về tài sản, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của những người có chung quyền sử dụng đất, trong đó có các thành viên có chung quyền sử dụng đất trong hộ gia đình, giúp hạn chế những khó khăn, vướng mắc, ngăn ngừa tranh chấp phát sinh trong quá trình thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất. Tuy nhiên ở đây cũng cần phải phân biệt “Hộ gia đình sử dụng đất” quy định tại Khoản 29 Điều 3 Luật đất đai năm 2013 với “Hộ gia đình” theo sổ hộ khẩu theo cách hiểu thông thường.
Hộ gia đình sử dụng đất là một chủ thể pháp lý trong quan hệ về đất đai; các thành viên hộ gia đình sử dụng đất đều có quyền sử dụng đất đối với thửa đất được cấp cho hộ.
“Chúng tôi đã tổ chức kiểm tra theo thẩm quyền, theo dõi sát các ý kiến dư luận nêu những ngày qua và có một số buổi làm việc trực tiếp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, sau đó đã có báo cáo lãnh đạo Bộ Tư pháp về vấn đề này. Quy định tại Thông tư 33/2017/TT-BTNMT có cơ sở pháp lý, tuy nhiên cần phải có giải pháp để bảo đảm tính khả thi”- ông Ba nói.
“Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật không được giao thẩm quyền kiểm tra, kết luận về tính khả thi của văn bản quy phạm pháp luật nhưng qua rà soát, nghiên cứu tổng thể quy định pháp luật và thực tiễn triển khai các quy định pháp luật về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, chúng tôi chưa thực sự yên tâm về tính khả thi của quy định này và đã có ý kiến trực tiếp tại cuộc họp với Bộ Tài nguyên và Môi trường”- ông Đồng Ngọc Ba nói tiếp.
Cục trưởng Kiểm tra văn bản phân tích: Nếu quyết tâm thực hiện quy định này từ ngày 5.12 tới, thì phải rất khẩn trương chuẩn bị các giải pháp thực hiện, bảo đảm tính khả thi, tạo thuận lợi, yên tâm cho người dân.
Bài học xây dựng văn bản
Đánh giá lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rất trách nhiệm, cầu thị trong xem xét, giải quyết vấn đề ngay sau khi dư luận ồn ào và Thông tư 33/2017 chưa có hiệu lực nhưng ông Đồng Ngọc Ba cho rằng cần rút ra bài học sâu sắc trong xây dựng văn bản từ sự việc này - không thể chỉ đơn giản là làm đúng quy trình.
“Mặc dù Bộ Tài nguyên và Môi trường đã lấy ý kiến theo thủ tục quy định, nhưng rõ ràng việc để sau khi ban hành quy định, một bộ phận không nhỏ người dân không đồng thuận, gây bức xúc xã hội, thì cần nghiêm túc xem xét lại phương pháp làm, chất lượng, sự “thực chất” của việc lấy ý kiến về dự thảo quy định này trước khi ban hành”- ông Ba thẳng thắn nói.
