Đến đầu thôn Bản Chợ của xã Thượng Lâm (Lâm Bình) hỏi nhà chị Hoàng Thị Thơm thì gần như từ già đến trẻ đều biết. Đồng bào ở đây vẫn bảo, nếu hỏi "Thơm cá tiến vua" thì còn nhiều người biết hơn.
Trước kia gia đình chị Thơm vốn là một trong những hộ nghèo nhất nhì của xã vùng cao 135 này, nhưng đó chỉ là chuyện của ký ức bởi bằng sự quyết tâm người phụ nữ sinh năm 1978 này đã cùng chồng vươn lên thay đổi cuộc sống của mình trên chính quê hương.
Hiện nay, 5 ao cá tiến vua của chị Thơm mỗi năm cho thu nhập hơn 200 triệu đồng. Đây là một loại cá đặc sản quý hiếm, có nguồn gốc từ Hà Giang và rất khó nuôi dưỡng. Để có được thành quả như ngày nay, chị Thơm đã không ít lần thất bại, thậm chí đứng bên bờ trắng tay.
Kể lại câu chuyện của hơn chục năm trước mà khoé mắt chị như cay đỏ: "Ngày ấy cả nhà chỉ trông chờ vào con bò, nương ngô. Nghèo lắm, toàn rơi vào thiếu ăn thôi. Thấy các con nheo nhóc khổ quá cũng khổ tâm, rồi cũng từ đó quyết tâm phải thoát được nghèo cứ lớn dần trong mình".
Nhớ lại một người bạn của chồng từng gợi ý về chuyện nuôi cá dầm xanh và cá tiến vua bởi trên vùng này có nguồn nước sạch từ núi chảy ra. Không nghĩ nhiều, cuối năm 2011 chị Thơm lặn lội lên tận Hà Giang tìm mua cá giống về nuôi.
Nhưng có lẽ trời như muốn thử lòng người, chỉ vài ngày sau khi thả xuống ao thì mưa lũ tràn về, dòng nước cuồn cuộn cuốn trôi cả trăm con giống. Thế là hơn chục triệu vay mượn cho lần khởi nghiệp đầu tiên đã mất trắng. Nhìn ao cá đục ngầu, trống trơn mà chị Thơm bật khóc.
Qua lần thất bại đó cũng mang lại những kinh nghiệm quý, chị Thơm tâm sự: "Phải lấy sức người chạy đua với “sức trời” chú ạ, để tạo môi trường tốt cho con cá khó tính này nhà tôi đã phải xây tới 6 ao nhỏ cho nước chảy ra vào quanh năm kèm cống chống lũ. Nhờ đó con cá cũng sinh trưởng tốt hơn".
Cá tiến vua thịt thơm và ngọt đặc trưng, giá trị rất cao từ 1 đến 1,2 triệu đồng/kg. Nhưng để nuôi được loại cá này thì vất vả vô cùng. Vợ chồng chị gần như suốt ngày bì bõm dưới ao như thân cò, bởi nước nóng quá là cá chết mà bẩn quá cá cũng không phát triển được.
Từ ngày có cá tiến vua bán thu nhập của gia đình đã tăng lên đáng kể, cuộc sống cũng sang một trang mới. Ngôi nhà khang trang trị giá hơn 600 triệu đồng mới được xây dựng từ con cá mà có, rồi các các con được ăn học đầy đủ.
Ông Quan Văn Sỹ - Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Lâm cho biết, cả xã thuộc diện 135 với gần như 100% đồng bào dân tộc, tỉ lệ hộ nghèo cao, đây cũng là một trong những xã vùng cao khó khăn bậc nhất của huyện lâm Bình.
Theo vị lãnh đạo xã này: "Làm gì để thoát nghèo cũng là cả vấn đề, vì vậy câu chuyện vượt khó làm giàu của gia đình chị Thơm đã tiếp thêm động lực cho nhiều phụ nữ và gia đình đồng bào dân tộc trên địa bàn vươn lên thay đổi cuộc sống của mình".
