Quản lý, vận hành yếu kém
Thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Đắk Lắk, toàn tỉnh hiện đang có 782 công trình thủy lợi (118 đập dâng, 57 trạm bơm và 607 hồ chứa nước), tổng dung tích lên đến 650 triệu mét khối. Trong đó, nhiều hồ, đập có dung tích lên đến hàng triệu mét khối nước, trực tiếp cấp nước tưới tiêu cho hàng nghìn hécta hoa màu của người dân.
Tuy vậy, đến thời điểm hiện tại, tỉnh này đang có đến hơn 100 đập nước hỏng hóc hoặc gặp sự cố. Cụ thể, số lượng đập nước bị thấm nước có hơn 40 cái; khoảng 60 đập nước bị biến dạng phần mái. Rất may, không có đập nào có hiện tượng nứt thân. Trước đó, mùa mưa 2019, 3 đập nước ở hồ đội 6 (huyện Ea Súp) đã gặp phải sự cố nghiêm trọng, nước đã tràn qua đập làm hư mặt đập, gây sạt lở ở một số vị trí khiến cho hàng trăm hộ dân trong vùng đứng ngồi không yên.
Tình trạng các hồ chứa cũng chẳng khả quan hơn là bao. Trong tổng số 62 hồ nước đang bị hư hỏng xuống cấp thì các công trình có quy mô vừa và lớn chiếm đến hơn một nửa. Tổng hợp tất cả các con số thống kê trên, dễ nhận thấy được việc vận hành, bảo trì bảo dưỡng các công trình thủy lợi của các doanh nghiệp và chính quyền một số địa phương có nhiều thiếu sót.
Được biết, rất nhiều hồ, đập ở Đắk Lắk được xây dựng đã hàng chục năm, trải qua nhiều đơn vị thay nhau quản lý nên đã xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng có nguy cơ gây mất an toàn trong mùa mưa bão, nhất là các công trình do các công ty (Cty) TNHH MTV cà phê quản lý.
Hiện, các Cty kể trên đang được giao quản lý, vận hành đến 35 hồ chứa. Đại diện Sở NNPTNT Đắk Lắk đánh giá, những người được phía các Cty kể trên giao nhiệm vụ quản lý hồ chứa đều là cán bộ chuyên trách, thiếu am hiểu về thủy lợi nên quá trình vận hành, duy tu bảo dưỡng công trình gặp nhiều bất cập.
Tốn hàng trăm tỉ đồng sửa chữa, nâng cấp
Đại diện Chi cục Thủy lợi Đắk Lắk thông tin rằng, từ năm 2019 đến 2021, số lượng hồ, đập được bố trí kinh phí sửa chữa, nâng cấp là 72 công trình. Tổng kinh phí đầu tư là hơn 648 tỉ đồng, trong đó vốn WB8 (dự án sửa chữa và nâng cao an toàn đập) là hơn 400 tỉ đồng, ngân sách trung ương và tỉnh rót vào khoảng 100 tỉ đồng...
Tuy vậy, đã hơn 1 năm trôi qua, mới chỉ có khoảng 12 công trình được hoàn thiện. Hàng chục công trình khác vẫn trong quá trình sửa chữa, số khác thì phải đợi đến năm 2021 mới có thể triển khai. Trong khi đó, mùa mưa bão 2020 đang đến rất gần.
Mới đây, Sở NNPTNT Đắk Lắk đề xuất kiến nghị Bộ NNPTNT tiếp tục quan tâm đầu tư kinh phí cho tỉnh sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi trong các năm tiếp theo nhằm đảm bảo an toàn cho các khu dân cư, công trình cơ sở hạ tầng ở hạ du; đáp ứng đủ nguồn nước phục vụ nhu cầu sản xuất của người dân trong các mùa khô tới.
Ông Nguyễn Thành Long - Chi Cục trưởng Chi cục Thủy lợi Đắk Lắk - cho biết: ‘’Chúng tôi đã có văn bản nhắc nhở, yêu cầu các đơn vị thi công phải đẩy nhanh tiến độ sửa chữa các công trình thủy lợi đang xuống cấp, hỏng hóc trước khi vào cao điểm mùa mưa bão. Ngoài ra, đã có 3 hồ chứa lớn ở tỉnh được lắp đặt hệ thống quan trắc tự động để đo mức nước hồ để thống kê lưu lượng nước đến và đi trong mùa mưa.
“Đối với các công trình hỏng hóc có nguy cơ gây nguy hiểm cho người dân thì đơn vị cũng đề nghị chủ quản lý công trình phải cắt cử người túc trực 24/24 khi có mưa, lũ lớn xảy ra...”.
