681 lao động vẫn ngồi chơi chờ việc
Theo Giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt - ông Vũ Hồng Phương, hiện các bên đang quyết tâm thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải hoàn thiện và đưa vào khai thác thương mại trong năm 2020. Các bên đang tập trung vào công tác nghiệm thu và tổ chức đưa chuyên gia Trung Quốc sang để căn chỉnh và vận hành thử toàn hệ thống.
Sau khi đánh giá an toàn toàn hệ thống xong sẽ tiến hành nghiệm thu toàn dự án. Do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, hiện mới chỉ các nhà quản lý của tổng thầu còn các chuyên gia vận hành vẫn chưa sang Việt Nam được. Khó khăn chính hiện nay là việc hoàn thiện các thủ tục theo quy định để nghiệm thu và việc đưa nhân sự sang.
Đại diện tổng thầu Trung Quốc - ông Đường Hồng, Giám đốc dự án Cát Linh - Hà Đông cho biết, công trình đã hoàn công, hiện các đơn vị liên quan đang thực hiện công tác nghiệm thu quyết toán và bàn giao. Do dịch bệnh COVID-19, khiến nhiều nhân sự là chuyên gia người Trung Quốc chưa sang được Việt Nam (hiện mới có 34/150 nhân sự sang Việt Nam) đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ của dự án.
Theo đại diện Bộ GTVT, hiện các nhân sự của Tổng thầu, Tư vấn giám sát, Tư vấn đánh giá an toàn hệ thống (Tư vấn ACT) vẫn chưa thể sang Việt Nam tiếp tục thực hiện dự án do khó khăn trong các thủ tục cấp visa, vận chuyển đưa đón nhân sự, cách ly phòng chống dịch bệnh. Trong thời gian tới Tổng thầu sẽ đưa chuyên gia vận hành sang để thực hiện công tác vận hành và bàn giao. Tuy nhiên, khó khăn nhất hiện nay là kinh phí và tốc độ nghiệm thu của chủ đầu tư và hiện hai bên đang trao đổi, nghiên cứu phương án giải quyết.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Vũ Hồng Trường - Tổng Giám đốc Cty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội (Metro Hà Nội), hiện các chuyên gia Trung Quốc đã sang và đang tiến hành các bước công việc nghiệm thu dự án. Cũng theo ông Vũ Hồng Trường, hiện 681 lao động của đơn vị vẫn đang nghỉ chờ việc không hưởng lương, do đó rất mong công trình dự án đưa sớm đưa vào hoạt động để đảm bảo đời sống và giữ chân người lao động.
Trách nhiệm của chủ đầu tư
Theo đại diện Bộ GTVT, hiện dự án đã cơ bản hoàn thành công tác xây dựng, lắp đặt thiết bị, hiện đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý; vận hành thử toàn hệ thống và đánh giá an toàn hệ thống. Theo Bộ trưởng Bộ GTVT - ông Nguyễn Văn Thể, về cơ bản trách nhiệm trước tiên thuộc về các chủ đầu tư. Tuy nhiên, các yếu tố chủ quan khác như chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư kéo dài, thiếu mặt bằng sạch bàn giao cho nhà thầu thi công là nguyên nhân chính dẫn đến chậm tiến độ tại nhiều dự án, đặc biệt là các dự án đường sắt đô thị. Trách nhiệm này, thuộc địa phương, chủ đầu tư thực hiện công tác giải phóng mặt bằng.
Liên quan đến việc tăng tổng mức đầu tư dự án, đại diện Bộ GTVT cho rằng, nguyên nhân chính là do chất lượng công tác lập, thẩm định dự án đầu tư. Đặc biệt đối với các dự án đường sắt đô thị, do chưa có kinh nghiệm với loại hình mới này nên tư vấn lập dự án tính toán tổng mức đầu tư chưa xác thực với tình hình thực tế, phải điều chỉnh nhiều nội dung thiếu sót và chưa phù hợp trong thiết kế cơ bản ban đầu (như điều chỉnh mặt bằng và kết cấu nhà ga ngầm; kết cấu nhịp cầu cạn của đoạn tuyến đi trên cao; bổ sung kết cấu nhà ga ngầm...).
Ngoài ra, yêu cầu điều chỉnh quy mô đầu tư cũng dẫn đến tình trạng tăng tổng mức đầu tư mà trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư, tư vấn thực hiện dự án...
Bên cạnh đó, các quy định giữa Việt Nam và Trung Quốc về tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình, quy phạm trong thiết kế, thi công, dự toán khác nhau, nên khó thống nhất điều hành, tổ chức thi công. Thiết kế cơ sở ban đầu sơ sài, chưa lường hết quy mô, công năng, nên phải điều chỉnh nhiều lần thiết kế kỹ thuật; dự án phụ thuộc vào nhà tài trợ phê duyệt hợp đồng, cấp hiệu lực cho Hiệp định vay vốn bổ sung kéo dài, trong khi China Eximbank là cơ quan quản lý, cấp vốn vay lại không có đại diện thường trú tại Việt Nam… và đặc biệt là Tổng thầu EPC - Tập đoàn Cục 6 Đường sắt Trung Quốc chưa có kinh nghiệm thực hiện dự án tổng thể theo hình thức hợp đồng EPC.
Cho đến ngày hôm qua, 8.10, các chuyên gia tư vấn của Công ty tư vấn ACT của Pháp - tư vấn đánh giá an toàn độc lập dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông cũng chưa sang Việt Nam để đánh giá an toàn dự án, khi đó dự án mới có thể triển khai chạy thử.
Theo Bộ GTVT, dự án có thể đưa vào vận hành thử nghiệm hay không phụ thuộc vào kết quả đánh giá của tư vấn ATC.
