Làng Tú Đôi, xã Kiến Quốc, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng nổi tiếng với nghề săn chuột đồng và thú ăn thịt chuột mỗi độ thu về.
Mùa săn chuột đồng mỗi năm chỉ vỏn vẹn 3 tháng (từ tháng 9-11 âm lịch) nên những ngày này, những “chuột thủ” làng Tú Đôi chẳng quản xa xôi, sáng nào dậy thật sớm, vác đồ nghề ra đồng bắt chuột.
Chỉ tay vào túi đồ nghề với cuốc, lưới “bát quái”, thuổng, găng tay, giỏ đựng, ông Phạm Đăng Minh, người có thâm niên hơn 40 năm “săn” chuột đồng cho biết: "Thấy ruộng nào nhiều vết chân, chúng tôi lùa chuột vào một chỗ rồi giăng lưới quây lại, vừa lắng nghe, vừa quan sát".
Bao nhiêu năm trong nghề, ai nấy đều hình thành phản xạ nên chỉ cần tiếng động nhẹ là lập tức đuổi, vồ, bắt bằng được con chuột, rồi bẻ răng, cho vào giỏ.
Họ không dùng chó săn, cũng chẳng dội nước hay hun khói như ngày trước. Thấy hang nào có nhiều vết chân, tức có chuột bên trong, thì căng lưới rồi lấy thuổng đào tận tổ. Chuột chạy ra, sa lưới và bị người ta tóm sống từng con bỏ vào rọ.
Thời điểm đầu “mùa chuột”, mỗi ngày nhóm của ông Minh thu được 30-50kg "chiến lợi phẩm". Vào giữa mùa tầm tháng 10 âm lịch có ngày bắt được 60-70kg. Mùa chuột đồng chỉ kéo dài 2 tháng.
Không chỉ đến các cánh đồng, nhóm săn chuột có kinh nghiệm 40 năm của ông Minh còn quây bắt trên các bờ ao, nơi cỏ mọc rậm rạp. Sau khi tóm gọi một mẻ lớn, cả nhóm cùng mang chuột về nhà sơ chế.
Lúc này, cả gia đình tập trung làm thịt để chuẩn bị cho buổi chợ chiều. Người làm lông, người mổ bụng, cắt hoi, cười nói rôm rả về những câu chuyện nghề, chuyện đời.
Nhanh tay thả từng con chuột đã được làm sạch vào nồi nước sôi trên bếp củi, bà Nguyễn Thị Đối, thôn 1 Tú Đôi, xã Kiến Quốc, huyện Kiến Thụy cho biết: “Không giống như những lời đồn thổi về thịt chuột có thể chế biến cỗ 7 món, ở làng Tú Đôi, người dân chỉ ăn thịt chuột luộc, thi thoảng có người nấu rựa mận hoặc đem thui. Nhưng ngon nhất vẫn là thịt luộc chấm cùng muối tiêu chanh, rắc thêm chút lá chanh thì ngon hơn thịt gà”.
Mẻ thịt chuột đầu tiên trong ngày được bà Đối xếp vào chậu, chằng sau xe đạp chở ra chợ để giao cho mối quen. Ngoài ra, cứ cuối giờ chiều, nhiều khách mua lẻ tìm đến tận nhà để mua thịt chuột cho bữa tối của gia đình.
Giá thịt chuột luộc đầu mùa là 150.000 đồng/kg, ngày mưa gió hoặc cuối tuần, giá có tăng nhẹ từ 170.000 – 200.000 đồng/kg. Trừ chi phí, mỗi “chuột thủ” thu nhập 300.000 – 500.000 đồng/ngày.
Bên cạnh nguồn thu nhập, với những “chuột thủ” như ông Minh, nghề săn chuột đồng còn mang lại nhiều niềm vui.
Ông Minh vui vẻ kể: “Nhiều cánh đồng bị chuột tàn phá, ăn hết lúa nên thấy chúng tôi, người dân mừng lắm. Có gia đình còn ra đồng cổ vũ cho nhóm bắt chuột, xin số điện thoại để hẹn mùa sau hễ có chuột phá ruộng là nhờ chúng tôi đến bắt”.
Cả làng Tú Đôi hiện còn hơn 30 gia đình làm nghề bắt chuột đồng. Già có, trẻ có, thế hệ trước nối tiếp thế hệ sau. Với họ, chỉ cần còn ruộng, còn lúa thì người dân làng Tú (Tú Đôi) tiếp tục “bám” nghề, lưu giữ nét đặc sắc của quê hương.
