Cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây (HLD) đi qua TPHCM và Đồng Nai, khai thác giai đoạn một năm 2015 quy mô 4 làn xe, tổng mức đầu tư 20.600 tỉ đồng.
Do là một trong tuyến huyết mạch kết nối giao thông, kinh tế giữa TPHCM với vùng Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, nên từ khi đưa vào khai thác, lượng xe liên tục tăng cao, trung bình tăng hơn 10% mỗi năm. Do vậy, đường cao tốc này thường xuyên kẹt xe, nhất là vào các thời điểm lễ, Tết gây bức xúc cho người dân.
Trước sức ép lưu lượng xe qua cao tốc tăng mạnh, tháng 5.2020, UBND tỉnh Đồng Nai kiến nghị Thủ tướng cho mở rộng đường cao tốc HLD lên 10-12 làn xe. Trước đề xuất này, UBND TPHCM đã có văn bản đồng ý với phương án tăng làn.
Bộ GTVT sau đó đã giao Tổng công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (CIPM Cửu Long – nay là Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận) khảo sát, nghiên cứu điều chỉnh phương án mở rộng.
CIPM Cửu Long sau đó kiến nghị đối với đoạn từ nút giao An Phú (Thành phố Thủ Đức, TPHCM) đến thị trấn Long Thành dài 24 km sẽ mở rộng từ 4 lên 8 làn xe từ năm 2025 với nguồn vốn hơn 9.800 tỉ đồng. Sau năm 2040, đoạn này cần được mở rộng lên 10 làn xe. Riêng 31 km từ Long Thành đi Dầu Giây sẽ giữ nguyên quy mô 4 làn xe vì có thể đáp ứng nhu cầu lưu thông đến năm 2040. Tại khu vực cầu Long Thành sẽ xây dựng thêm một cầu khác quy mô như cầu hiện hữu, khoảng cách giữa hai cầu khoảng 13 m.
IPM Cửu Long kiến nghị Bộ GTVT xem xét phương án đầu tư công và làm việc với cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), đề xuất tài trợ vốn ODA cho dự án.
Sau đó, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) đề xuất giao cho doanh nghiệp này tiếp tục đầu tư mở rộng tuyến cao tốc HLD. Bộ GTVT đã đồng ý và giao VEC nghiên cứu, xây dựng các phương án đầu tư tối ưu nhất làm cơ sở để Bộ GTVT làm việc với Ủy ban Quản lý vốn tại doanh nghiệp để thống nhất phương án đầu tư tuyến cao tốc này.
Giữa tháng 9 năm nay, VEC đã kiến nghị Bộ GTVT phương án mở rộng 21,92km cao tốc HLD từ nút giao Vành đai 2 TPHCM đến nút giao đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu với quy mô từ 4 làn xe lên 8 làn xe.
Tổng mức đầu tư là 14.896 tỉ đồng, trong đó: vốn ngân sách nhà nước là 6.164 tỉ đồng (44,4%), vốn VEC huy động 7.718 tỉ đồng.
Còn 4km đầu tuyến cao tốc HLD đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao Vành đai 2, VEC kiến nghị TPHCM mở rộng vì đoạn này đã được VEC bàn giao UBND TPHCM vận hành, bảo trì, khai thác như đường đô thị.
Tuy nhiên, Bộ GTVT không đồng tình với phương án VEC đưa ra. Theo Bộ GTVT, việc VEC đề xuất đầu tư quy mô 8 làn xe là chưa phù hợp với Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (quy hoạch là 10 làn xe).
Ngoài 2 phương thức đầu tư dự án do VEC thực hiện, Bộ Giao thông Vận tải còn đề nghị bổ sung 3 phương án như đầu tư công, theo phương thức PPP, theo phương thức nhượng quyền để so sánh ưu, nhược điểm của 5 phương án.
Bộ GTVT cũng đánh giá phương án VEC đề xuất ngân sách nhà nước đóng góp 44% tổng mức đầu tư là không khả thi do Bộ không còn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Do đó, Bộ GTVT đề nghị VEC cập nhật thông tin, đề xuất phương án có tính khả thi hơn.
TS Vũ Anh Tuấn - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển GTVT Việt Đức, nhận định nhu cầu đi lại trên hành lang tuyến cao tốc HLD đang tăng trưởng với tốc độ vượt xa rất nhiều so với dự báo. Vì thế, việc mở rộng cao tốc HLD giai đoạn 2 là cấp bách.
Bên cạnh đó, tuyến cao tốc này không chỉ phục vụ kết nối di chuyển, giao thông liên tỉnh mà còn có vai trò đặc biệt là kết nối trực tiếp với sân bay Long Thành trong tương lai nên nhu cầu mở rộng một số đoạn quan trọng lên mức tối đa 10 làn xe là cần thiết. “Nếu lựa chọn phương án mở rộng lên 10 làn xe, nhà nước cần quyết định sớm để tính toán chi phí đền bù giải phóng mặt bằng sớm, càng để lâu càng tốn nhiều tiền" - ông Tuấn nói.
