Theo đó, mâm cúng Tết Hàn thực chuẩn của người xưa bao gồm những thứ sau:
5 hoặc 3 bát bánh trôi + 5 hoặc 3 bát bánh chay
Do Tết Hàn thực có ý nghĩa là mọi nhà ăn đồ lạnh nên vào ngày này các gia đình không thể thiếu những đĩa bánh trôi, bánh chay. Đây là những món ăn mang đặc trưng mang hương vị thanh trong của đất trời.
Những đĩa bánh trôi, bánh chay các bà nội trợ có thể tự làm hoặc mua nhưng chúng phải được làm bằng gạo nếp kết hợp cùng đỗ xanh, đường mật tạo để tạo nên loại bánh thơm ngon, dâng lên bàn thờ tổ tiên.
Nói về con số bát bánh trôi và bánh chay phải là 5 hoặc 3 bởi vì cha ông ta quan niệm số lẻ là số tâm linh. Người thắp hương cũng thường thắp 1 nén, 3 nén hoặc 5 nén chứ ít khi thắp số chẵn.
1 đĩa ngũ quả tươi
Ngoài những thực phẩm trên, các gia đình có thể mua một đĩa hoa quả tươi với khoảng 5 loại quả đúng mùa có màu sắc khác nhau như màu xanh, đỏ, vàng, tím… để đại diện cho ngũ hành. Hoặc đơn giản hơn, gia đình có thể chỉ bày biện 1 đĩa quả tươi thành tâm là được.
1 ly nước sạch
Dù là cúng Phật hay cúng gia tiên và không chỉ trong Tết Hàn thực mà trong mọi lễ cúng khác, thứ không thể thiếu trên bàn thờ là 1 ly nước sạch.
Theo nhiều người, ly nước sạch biểu hiện cho tâm của gia chủ.
Hương, hoa, trầu cau
Trong lễ cúng dù to hay nhỏ, người Việt đều không thể thiếu nén hương, hoa tươi và trầu cau để trên ban thờ. Do vậy, vào ngày Tết Hàn thực, mâm cúng cũng không thể thiếu những thứ này.
Một số lưu ý
Ngày nay, nhiều gia đình thường “chuộng” bánh trôi chay nhiều màu sắc để thắp hương, dâng lên ông bà tổ tiên. Theo các chuyên gia văn hóa, điều này không đúng với nguyên gốc và những ý nghĩa của ngày lễ Hàn thực.
Bánh trôi nguyên bản là màu trắng, hình tròn đầy thể hiện cho khát vọng về những điều tốt đẹp, viên mãn tròn đầy, tinh khiết trong cuộc sống.
Ngoài ra, vào ngày lễ này, các gia đình không cần chuẩn bị “mâm cao, cỗ đầy”, bày vẽ các thủ tục tốn kém mà chỉ cần thành tâm, dâng bánh trôi, chay lên ban thờ ông bà, tổ tiên, nguyện cầu những điều tốt đẹp, an lành trong cuộc sống.
