Nhìn nhận về hiện tượng này, GS-TS Đỗ Quang Hưng – nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Tôn giáo cho rằng, nhiều chùa đang biến mình trở thành nơi cung ứng các dịch vụ tâm linh, vì việc này mang lại nguồn lợi về kinh tế.
Xuất hiện nhiều dịch vụ cung ứng tâm linh
GS-TS Đỗ Quang Hưng chia sẻ, trong giới học thuật, từ 20 năm trước đã sử dụng một thuật ngữ để chỉ khuynh hướng phát triển của Phật giáo trong xã hội hiện đại. Khi lần đầu tiên trong lịch sử, Phật giáo đã xuất hiện một số nơi gọi là “thị trường cung ứng nhu cầu về dịch vụ tâm linh”.
“Phật giáo trong cái gọi là hiện đại hóa, dấn thân xã hội có một chiều kích tự biến mình trở thành cơ sở để cung ứng dịch vụ tâm linh, khai thác lợi thế mạnh nhất của tôn giáo mình. Ví dụ, ăn chay cũng là một dịch vụ, nó rất tiến bộ và đang mang lại nguồn thu lớn cho một số cơ sở Phật giáo.
Tại sao dịch vụ cúng sao giải hạn lại phát triển rầm rộ ở một số chùa chiền của Việt Nam đến vậy? Theo nhà nghiên cứu tôn giáo này, do mọt bộ phận người dân mất niềm tin nên tạo ra khoảng trống tâm linh quá lớn.
“Tôi biết có gia đình rất nghèo vẫn dành tiền cúng lễ. Dù có nghèo mấy, đến ngày nọ ngày kia vẫn phải cố để nơi tâm linh nào đó gửi gắm.
Trong khi đó, Phật giáo có lợi thế là gần với con người, gần với đời sống tâm linh của người dân Việt Nam. Phật giáo hiện nay có những đóng góp rất lớn trong việc làm kinh tế, nhưng dịch vụ cúng sao giải hạn lại là vấn đề rất nhức nhối. Nó trái với giáo lý của Phật giáo, nhưng lại bị lợi dụng để đưa vào thành một dịch vụ tâm linh, được một số nhà chùa cung ứng cho người dân” - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Tôn giáo thẳng thắn.
Có nên chiếm lĩnh đường phố để thực hiện hoạt động cúng bái
Tình trạng người dân đến chùa cúng sao giải hạn, ngồi tràn ra ngoài đường, gây ùn tắc giao thông đã không còn hiếm. Thậm chí, năm nào cũng diễn ra điều này. GS-TS Đỗ Quang Hưng đưa ra quan điểm:
“Người dân đứng ngồi ra tận đường lớn để cúng sao, điều này không chỉ ảnh hưởng đến những gia đình ở gần đó, mà còn gây khó khăn cho người dân tham gia giao thông. Về mặt tôn giáo học, xã hội học thì việc làm này đã chiếm lĩnh các không gian công cộng, vi phạm Luật Giao thông".
Cũng theo ông, Nhà nước quy định mọi công dân có quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo, nhưng trong quá trình thực hiện tín ngưỡng, cũng nên chú ý để không làm ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt của những người khác.
