“Tình trạng khẩn cấp đập chính Hồ Núi Cốc” nghiêm trọng đến mức nào?

Với các vùng thấm này, đại diện quản lý đập Núi Cốc khẳng định, đập chính vẫn đảm bảo an toàn, nguy cơ vỡ đập rất ít khả năng xảy ra.

Đại diện quản lý hồ Núi Cốc cho rằng, việc UBND tỉnh Thái Nguyên công bố tình trạng khẩn cấp với sự cố thấm nước để các ban ngành vào cuộc quyết liệt xử lý sự cố chứ không phải gây mất an toàn người dân vùng hạ lưu.

Xuất hiện 3 vùng thấm

Qua khảo sát thực tế của PV Lao Động về hiện trạng đập, suốt chiều dài 480m xuất hiện 3 vùng thấm với mức độ thấm khác nhau. Vùng thấm có mức độ nhẹ nhất là 10m2 (vùng thấm 1 - PV), tiếp đó là vùng thấm 40m2 (vùng thấm 2), nghiêm trọng nhất là vùng thấm 150m2 (vùng thấm 3).

Theo lời một cán bộ trực theo dõi tình hình của đập thì cả 3 vùng thấm đều nằm ở cao trình 38. Đánh giá chung về các vùng thấm, vết thấm có xu hướng nghiêm trọng dần từ vùng thấm 1 tới vùng thấm 3. Khoảng cách giữa các vùng thấm khoảng 50m - 200m. Nếu như ở vùng thấm 1, mức độ thấm được đánh giá thấp khi chỉ khiến mặt đập có hiện tượng ẩm ướt thì ở vùng thấm 2, hiện tượng thấm đã nặng hơn, tạo thành vệt nước dài theo độ dốc.

Ở vùng thấm này, vệt nước khá rõ ràng, đã tạo nên những vết rêu mốc có thể quan sát rõ bằng mắt thường. Nghiêm trọng nhất là vùng thấm 150m2, tại đây, hai tấm bêtông gia cố mặt đập đã được công nhân của Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Thái Nguyên lật lên để xác định mức độ. Từ dấu vết này, dòng nước rỉ với cường độ nhỏ, nhưng liên tục nên tạo thành vũng với diện tích khoảng 1m2, sau đó nước tiếp tục chảy tràn xuống tận khu vực hạ lưu chân đập.

Ông Đỗ Huy Hoàng - Cụm trưởng Cụm đầu mối hồ Núi Cốc - cho biết, sau khi nhận thấy diễn biến mức độ thấm có chiều hướng xấu, ngày 6.6 cơ quan chức năng đã quyết định thuê đơn vị tư vấn tổ chức khoan lấy mẫu để đánh giá chất lượng đập. Cho tới nay, đã có tổng cộng 15 mũi khoan được thực hiện, trong đó có 3 mũi khoan quan trắc. Sau khi có kết quả xét nghiệm, đơn vị tư vấn sẽ báo cáo UBND tỉnh Thái Nguyên và đề xuất phương án xử lý cụ thể.

Công bố tình trạng khẩn cấp để tạo áp lực sửa chữa đập?

Ông Nguyễn Công Thịnh - GĐ Cty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Thái Nguyên, đơn vị chủ đầu tư xử lý thấm nước đập chính hồ Núi Cốc - khẳng định, thực trạng thấm đã xảy ra nhiều năm nhưng các vết thấm ngày càng loang rộng ra. Đến ngày 1.6, Cty này đã có báo cáo khẩn cấp về hiện trạng công trình và đề nghị đầu tư sữa chữa. Ông Thịnh khẳng định, để khắc phục triệt để việc thấm nước ở đập chính cần phải qua 2 giai đoạn.

Trước mắt tới 20.8, cần khoảng 40 tỉ để khắc phục, và khoảng 20 tỉ đến 30 tỉ để tu bổ sau đó. Việc khắc phục này tập trung vào số công việc chính như, xử lý chống thấm thân đập, khoan đục để giảm lượng nước thấm, bóc một phần thân đập bằng cách bóc ra xây mới, và xây rãnh lọc. “Thời gian giai đoạn 1 khoảng 45 ngày từ 6.6, dự kiến 20.8 hồ có thể tích nước bình thường”, ông Thịnh nói.

Khi được hỏi về khả năng gây nguy hiểm trực tiếp ở thời điểm hiện tại, ông Thịnh cho biết, hiện nay mực nước hồ khoảng 40 triệu m3 nước, trong khi sức chứa lên tới 170 triệu m3 nước.

“Nói vậy để thấy nếu ở điều kiện bình thường đập chính vẫn đảm bảo an toàn. Phải khẳng định, giả thiết thời tiết thất thường, xảy ra mưa lớn, đập chính không đảm bảo an toàn thì việc vỡ đập cũng không xảy ra. Nếu nguy cấp nhất, đập chính mất an toàn, thì sẽ phá 1 trong 5 đập phụ trước để bảo đảm an toàn” , ông Thịnh nói.

Về việc đập chính chỉ đang trong tình trạng tu sửa, vẫn đảm bảo an toàn, người dân cũng không đứng trước nguy cơ sơ tán vì vỡ đập nhưng vì sao UBND tỉnh Thái Nguyên ban bố tình trạng khẩn cấp, ông Thịnh cho hay: UBND tỉnh Thái Nguyên công bố tình trạng khẩn cấp thể hiện trách nhiệm của UBND tỉnh trước dân. Việc công bố tình trạng khẩn cấp cũng là để các ngành thấy được thực trạng hiện tại để khẩn trương vào cuộc sữa chữa.

Trước câu trả lời này, Lao Động đặt ra câu hỏi, vậy nếu UBND tỉnh không công bố tình trạng khẩn cấp thì việc sửa chữa khắc phục thấm đập có được giải quyết rốt ráo? Ông Thịnh khẳng định, việc UBND tỉnh không công bố tình trạng khẩn cấp thì quy trình về sửa chữa, khắc phục thấm đập sẽ rất chậm.

Công trình đập hồ Núi Cốc được khởi công năm 1972, đến năm 1978 đi vào vận hành khai thác, đến năm 1982 chính thức hoàn thành. Theo ông Thịnh, bình thường tuổi thọ công trình đập lên tới 100 năm. Như vậy, công trình đập hồ Núi Cốc mới đi vào hoạt động chính thức được 35 năm đã xảy ra sự cố thấm nước đập chính. Việc thấm nước này đang được khắc phục, sửa chữa.

Ngày 20.5, trao đổi báo chí, về sự cố thân đập chính Hồ Núi Cốc đã đến mức phải công bố tình trạng khẩn cấp hay chưa, ông Hoàng Văn Thắng - Thứ trưởng Bộ NNPTNT - nhận định: Hiện nay, quy định về việc công bố tình trạng khẩn cấp thì cần cần được làm rõ và ở một điều kiện nhất định. Tuy nhiên trong điều kiện thiên tai và biến đổi khí hậu như hiện nay, thì việc UBND tỉnh Thái Nguyên công bố một quyết định có tính chất nghiêm trọng để huy động các lực lượng tham gia xử lý sự cố này là cần thiết, ý thức từ các cơ quan đến người dân, đặc biệt là ở vùng hạ lưu nhằm chuẩn bị ứng phó.

Dưới đây là những hình ảnh Lao Động ghi nhận thực tế đập chính hồ núi Cốc:

Mái đập nơi xảy ra sự cố chiều dài 480m xuất hiện 3 vùng thấm với mức độ thấm khác nhau. Theo cán bộ kỹ thuật Cụm đầu mối hồ Núi Cốc (người trong ảnh), sự cố thấm nước đã được phát hiện trước đó nhiều năm, và hàng năm đã có tu bổ, sữa chữa.

Tại vùng thấm 1 có cắm biển "Cấm vào", tuy nhiên khảo sát thực tế tại đây vùng thấm này chỉ loang rộng 40 m2

Nghiêm trọng nhất là vùng 2, tại đây hiện tượng thấm đã nặng hơn, tạo thành vệt nước dài theo độ dốc. Ở vùng thấm này, vệt nước khá rõ ràng, đã tạo nên những vết rêu mốc có thể quan sát rõ bằng mắt thường

Trước hiện tượng thấm nước thân đập, ngay từ đầu tháng 6, đơn vị khảo sát đã vào cuộc. Trên thân đập nhiều dụng cụ như cọc khoan, thiết bị đo thấm được đơn vị tư vấn khảo sát trưng dụng

Công nhân tại công trường cho biết, từ đầu tháng 6 họ tiến hành khoan cọc để định lượng các vùng thấm. Cho tới nay, đã có tổng cộng 15 mũi khoan được thực hiện, trong đó có 3 mũi khoan quan trắc. Sau khi có kết quả xét nghiệm, đơn vị tư vấn sẽ báo cáo UBND tỉnh Thái Nguyên và đề xuất phương án xử lý cụ thể.