TPHCM dự định thu phí sử dụng tạm lòng đường, hè phố: Phải dẹp lợi ích nhóm, bảo kê

Phải dẹp nạn bảo kê vỉa hè

Theo dự thảo, cá nhân hoặc tổ chức nếu sử dụng tạm thời lòng đường, hè phố làm điểm trông giữ xe, hoạt động kinh doanh dịch vụ, mua bán hàng hóa, tổ chức đám cưới, đám tang và một số hoạt động khác thì phải đóng phí. UBND quận, huyện xem xét cấp phép theo quy định. Mọi hoạt động phải đảm bảo chừa chiều rộng hè phố cho người đi bộ lưu thông tối thiểu từ 1,5m.

Góp ý cho dự thảo, luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó Chủ tịch Hội Luật gia TPHCM dẫn chứng, thực trạng hiện nay, tình trạng cán bộ bảo kê cho tình trạng lấn chiếm, sử dụng vỉa hè còn nhiều. Đặc biệt, đối với khu vực trung tâm TPHCM tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè diễn ra phổ biến. Đa phần người vi phạm, lấn chiếm hè phố, lòng đường đều không được cấp phép, nhiều trường hợp chỉ cần chi trả các khoản “lệ phí ngoài” để mua được vị trí vỉa hè làm khu để xe cho khách hàng.

Thực trạng trên đã đặt ra vấn đề về hiện tượng bảo kê hoặc buông lỏng quản lý diễn ra ngày càng phổ biến và công khai trong việc lập lại trật tự lòng lề đường, vỉa hè. Điều đáng nói, lực lượng đô thị tại các phường, quận kể cả lực lượng liên ngành dù kiểm tra, thậm chí là kiểm tra thường xuyên nhưng vẫn tỏ ra quá mỏng, cộng thêm những bất cập chủ quan khiến việc ra quân, quản lý không đạt được hiệu quả.

Vì vậy, cần thiết phải siết chặt công tác quản lý trong nội bộ cơ quan, đồng thời kiểm soát chặt chẽ, xử lý nghiêm khắc những trường hợp vi phạm. Cũng như phải có quy định chế tài như xử lý cán bộ, công chức lạm quyền, cấp phép không đúng quy định và xử lý vi phạm hành chính nghiêm minh.

Đồng quan điểm, ông Hà Ngọc Trường - Hội Cầu đường cảng TPHCM cho rằng, vấn đề quan trọng nhất của quyết định quản lý và sử dụng lòng đường, vỉa hè là khâu tổ chức thực hiện. Bởi lẽ, với quyết định về quản lý lòng đường, vỉa hè trong 12 năm qua, việc sử dụng lòng đường, vỉa hè trên phạm vi TPHCM không có tiến bộ, thậm chí bao trùm lên là đẩy người đi bộ đi xuống lòng đường. Cho nên, quyết định mới cần nói rõ trách nhiệm của từng sở, ngành, địa phương; trong đó tổ chức thực hiện thì phường, xã là đơn vị quản lý sát nhất.

“Tôi ở Quận 4, chỗ vỉa hè quanh Trường Nguyễn Văn Trỗi vào buổi tối không thể nào đi được vì quán nhậu bán ốc chiếm dụng hết. Khi hỏi chủ quán thì họ bảo là phường cho thuê rồi, ông đừng hỏi tôi mà lên hỏi phường ấy. Cho nên, UBND phường, xã là đơn vị sát nhất và quản lý vấn đề này rất chuẩn” -  ông Trường nói.

Các nước phát triển vẫn có kinh tế vỉa hè

Theo tiến sĩ Huỳnh Thanh Điền, kinh tế vỉa hè đã có ở nhiều quốc gia phát triển. Ví dụ, Singapore có hàng quán vỉa hè, các khu ẩm thực đường phố hay bán hàng lưu niệm; quảng trường thời đại New York nổi tiếng xe đẩy bán hotdog; Paris có các quán cà phê vỉa hè... Phần lớn các quốc gia này đều minh bạch trong việc thu phí vỉa hè, kiểm soát an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh công cộng, đảm bảo được mỹ quan đô thị.

Tuy nhiên, hiện nay TPHCM chưa quản lý tốt hoạt động kinh tế vỉa hè. Theo đó, TPHCM thiếu quy hoạch tụ điểm bán buôn vỉa hè, chưa minh bạch việc thu phí nên có hiện tượng tiêu cực trong quản lý, chưa kiểm soát tốt dẫn đến mất vệ sinh nơi công cộng, thiếu an toàn vệ thực phẩm, mất mỹ quan đô thị… Hệ quả, hoạt động kinh tế vỉa hè thiếu văn minh. Để việc thu phí vỉa hè được hiệu quả, công tác quản lý cần được thực hiện bài bản.

Trong quy hoạch tụ điểm bán buôn trên vỉa hè cần nhất là lựa chọn điểm mà nhu cầu lớn như gần trường đại học, chợ truyền thống, công sở… nhằm bảo đảm rằng buôn bán ở đây sẽ thuận lợi hơn những nơi khác thì người ta sẽ tập trung vào đây. Nơi nào muốn hạn chế kinh doanh trên vỉa hè thì áp mức phí cao hơn. Về phía cán bộ quản lý vỉa hè thì phải thường xuyên luân chuyển để tránh các hiện tượng tiêu cực, tránh các mối quan hệ tiêu cực giữa công chức với người bán, thiếu công bằng giữa những người bán.

Theo ông Trần Quang Lâm - Giám đốc Sở GTVT TPHCM, dự thảo này thay thế Quyết định số 74/2008/QĐ-UBND ngày 23.10.2008 quy định về quản lý và sử dụng lòng đường, vỉa hè trên địa bàn TPHCM với thẩm quyền quản lý vỉa hè, đa phần giao quận, huyện. Điểm mới ở dự thảo này là việc cấp phép các điểm bố trí xe hai bánh, hoặc xe đạp miễn phí để tiếp cận các trạm dừng xe buýt thì Sở GTVT chủ động với quận, huyện cấp phép.

“Đối với vỉa hè, trong quá trình khảo sát, chúng tôi nhận được ý kiến của người dân đồng tình rất cao về việc vỉa hè là phục vụ chính cho người đi bộ và một số chức năng cũng phải tạo điều kiện để xe tự quản, các hoạt động kinh doanh nếu như phù hợp” - ông Lâm nói.