Thưa Bộ trưởng, ông đánh giá thế nào về sự cố hàng trăm nghìn hộ dân Hà Nội bị ảnh hưởng bởi việc đổ trộm dầu thải làm ô nhiễm nguồn nước sông Đà?
- Sự cố này là sự cố hoàn toàn hy hữu. Các đối tượng mang chất thải đổ vào nguồn nước.
Đây là sự cố mang tính chất vi phạm nghiêm trọng, đổ chất thải vào môi trường, mà môi trường này lại liên quan đến nước sinh hoạt nên càng nghiêm trọng.
Rộng hơn nói về an ninh nguồn nước. Chúng ta phải kiểm soát được số lượng, chất lượng và phải xem nhu cầu sử dụng nước cho sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp. Không thể phát triển khi nguồn nước không có đủ và không thể bằng mọi giá khi chúng ta thiếu nước cho nhu cầu sinh hoạt của người dân.
Câu chuyện "nước sạch nhiễm dầu thải" vừa qua có được coi là điển hình cho việc thiếu bảo vệ nguồn nước không, thưa ông?
- Đúng, phải xem lại cả các khía cạnh. Thứ nhất, xem ta có thiếu chủ động trong ban hành các cơ chế chính sách pháp luật không. Hai là thực thi chính sách pháp luật. Ba là chuyển đổi mô hình, tức là Nhà nước đảm bảo nước sạch giờ chuyển sang cổ phần do tư nhân thực hiện. Việc này có mặt được nhưng có nhiều điều phải đánh giá giữa các cơ quan nhà nước ở địa phương và doanh nghiệp tư nhân trong bảo vệ an toàn nguồn nước.
Hiện nay chưa có quy định rõ ràng. Mặc dù là tư nhân nhưng trách nhiệm của Nhà nước là gì, thì phải rà soát lại. Vụ việc này là cảnh báo đỏ cho bảo vệ an ninh nguồn nước, đặc biệt là nước cấp cho mục đích sinh hoạt của người dân.
Đây là đổ dầu, nếu chẳng may đổ các chất độc khác thì hậu quả không biết thế nào?
- Điều đó hoàn toàn có thể xảy ra, nếu chúng ta đã để tình trạng quản lý lỏng lẻo và chất lượng của nhà quản lý, cung cấp nước kém thế này thì rõ ràng có nhiều kịch bản có thể xảy ra, không loại trừ kịch bản nào. Từ vụ việc cho thấy công tác kiểm soát an ninh nguồn nước có vấn đề lớn.
Theo Bộ trưởng, trách nhiệm của đơn vị cung cấp nước trong vụ việc này là gì, vì người dân đang phản ứng rất dữ dội?
- Thái độ của người dân cũng là thái độ của tôi, vì tôi cũng ăn nước đó mất 3 ngày. Rõ ràng đây không phải bàn gì nhiều mà thực tế thiếu đưa ra các giải pháp đúng đắn và kịp thời. Họ đã không chú ý đến sức khỏe và lường hết các vấn đề tác hại có thể gây cho mọi người. Có thể nói là hết sức vô trách nhiệm và thiếu hiểu biết.
Vậy chế tài trong trường hợp này là gì, khi lời xin lỗi của doanh nghiệp cũng chưa có?
Cái này cứ để các cơ quan pháp luật thực hiện. Chúng ta có đầy đủ các quy định của pháp luật để xử lý họ.
Với một doanh nghiệp đưa sản phẩm bẩn ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, đây là kinh doanh nước, cung cấp sản phẩm về nước, biết nước bẩn mà vẫn cung cấp, thì các hộ sử dụng nước có ký hợp đồng có thể kiện.
Ngoài ra, cung cấp sản phẩm bẩn ra thị trường thì ta có thể xử lý theo quy định của pháp luật. Thuốc giả cung cấp có thể đi tù thì nước bẩn cũng có thể đi tù. Cái đó chờ cơ quan pháp luật kết luận.
Trước mắt, tôi cho rằng những người tham gia đổ dầu và cung cấp nước bẩn thì theo quy định pháp luật phải xử lý hết sức nghiêm khắc.
- Cảm ơn ông đã chia sẻ!
