Liên quan đến vụ án bà Nguyễn Phương Hằng (SN 1971), Công an TP.HCM đã lập lý lịch tư pháp của bị can này. Theo đó, bà Hằng trước đây từng mang tên Nguyễn Thị Thanh Tuyền. Đến năm 2010, bà Nguyễn Thị Thanh Tuyền đổi tên thành Nguyễn Phương Hằng.
Bà Nguyễn Phương Hằng đang bị tạm giam 3 tháng để điều tra tội "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân", theo Điều 331 Bộ luật hình sự.
Liên quan đến sự việc nói trên, luật sư Tô Bá Thanh (TP.HCM) cho biết: Theo quy định, cá nhân có quyền đổi họ tên, nhưng phải có lý do chính đáng được pháp luật công nhận. Cụ thể:
Họ, tên đó gây nhầm lẫn (tên viết thiếu dấu trong giấy khai sinh, tên sai chính tả, đặt nhầm…); Tên khai sinh gây ảnh hưởng đến tình cảm gia đình (tên trùng với người trong họ hàng, gia đình, tên không được sự đồng ý của nhiều người trong gia đình, tên trùng với bạn bè cùng lớp, đồng nghiệp cùng nơi làm việc gây nhiều ảnh hưởng…). Trong trường hợp này phải có giấy tờ chứng minh trên của người họ hàng, người mà cá nhân trùng tên;
Tên, họ ảnh hưởng đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó (tên dễ bị trêu chọc, tên gây hiểu lầm, tên có ý nghĩa không tốt, tên gây bất tiện trong giao tiếp…).
Ngoài ra, một số trường hợp khác như: Đổi từ họ của cha sang họ của mẹ hoặc ngược lại; Đổi lại họ, tên của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình; Đổi họ, tên của người được xác định lại giới tính; Đổi tên theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc người con khi xác định cha, mẹ cho con.
Về quy trình thủ tục thay đổi họ tên, người yêu cầu đăng ký thay đổi hộ tịch nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch. Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định xét thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu. Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 3 ngày làm việc.
“Nếu có lý do chính đáng và đúng các trường hợp pháp luật quy định thì việc thay đổi họ, tên được thực hiện đơn giản, nhanh chóng. Còn cá nhân muốn đổi tên cho đẹp, đổi tên để gây sự chú ý hay đổi tên cho hợp phong thủy, để “đổi vận”... đều không được chấp nhận” – luật sư Tô Bá Thanh cho biết.
Thực tế thời gian qua, trên mạng xã hội xuất hiện hình ảnh chứng minh nhân dân của nhiều người có tên rất "lạ", "độc" có tính hài hước hoặc phản cảm, gây bất tiện trong giao tiếp. Theo luật sư Tô Bá Thanh, các cá nhân nói trên có quyền đề nghị UBND cấp xã làm thủ tục thay đổi tên.
