Trong các sản vật mà người dân Phục Hòa tự hào có đường phên làm từ cây mía, một thứ sản vật đã bao năm gắn bó mật thiết với đời sống của người dân.
Mía là cây công nghiệp ngắn ngày có hiệu quả kinh tế cao, đã góp phần chuyển đổi cơ cấu kinh tế tại một số huyện trong tỉnh Cao Bằng như: Phục Hòa, Quảng Uyên, Thạch An… Riêng Phục Hòa hiện chiếm trên 50% diện tích trồng mía của toàn tỉnh với diện tích trồng mía nguyên liệu ổn định từ 1.400 - 1.500 ha.
Cứ vào dịp cuối năm, mía lại vào mùa thu hoạch chính. Từ các ngả đường, mía theo những chuyến xe ôtô, xe bò nặng trĩu kĩu kịt thi nhau kéo về Nhà máy mía đường Phục Hòa. Vàđây cũng là dịp để các lo đường phên truyền thống của người Phục Hòa nổi lửa.
Phương thức làm đường phên không mấy phức tạp. Mía được đưa về nhà, cho vào nghiền lấy nước. Nước mía được cho vào nồi đun sôi đến khi cô lại đặc quánh như mật. Khi mật đã đến độ đặc cho phép, người ta đổ ra một chiếc khuôn hình vuông và dàn đều trên bề mặt, khoảng 20 - 30 phút, mật mía nguội đi đóng thành một tảng đường lớn có thể dùng dao hoặc tay bẻ thành từng miếng, vậy là đã thành thứ đường phên ngọt đậm đà.
Đến Phục Hòa, du khách ai cũng tìm mua một ít đường phên làm quà để nhớ mãi vị ngọt đậm đà của thứ đường dân dã và bình dị ở nơi đây.
 |
| Bà con nông dân thu hoạch mía trên các cánh đồng mía ở Phục Hòa. |
 |
| Nhóm lửa đun nước mía. |
 |
| Quấy nhuyễn nước mía cô đặc trước khi đổ khuôn. |
 |
| Dàn phẳng mặt đường phên trong khuôn. |
 |
| Bỏng gạo - một trong những món quà của người Phục Hòa được làm ngọt bằng đường phên do mình tự nấu. |
 |
| Những miếng đường phên thành phẩm. |
Hoàng Tuấn
