Ngưỡng chịu thuế “lỗi thời”?
Khi Cục Thuế TPHCM có tờ trình tham mưu về chống thất thu thuế với việc cho thuê căn hộ, các chiêu thức né thuế và các giải pháp hóa giải được đăng tải trên báo chí để các bên cùng trao đổi. Bên nào cũng có nỗi lòng của mình: Cơ quan thuế không muốn bị thất thu, bên đóng thuế thì cho rằng, quy định thuế 10% như hiện nay là cao.
Theo ông Nguyễn Duy Phương - Giám đốc Quỹ đầu tư DG Investment, kinh nghiệm ở nhiều nước trên thế giới thì nên chăng cần có hai lựa chọn hoặc nhập vào thuế thu nhập cá nhân, hoặc chuyển sang hình thức doanh nghiệp. Tùy hoàn cảnh và mục tiêu thuế của từng trường hợp cụ thể mà chủ sở hữu lựa chọn hình thức phù hợp nhất với mình.
Hiện nay, phần lớn chủ cho thuê nhà hay căn hộ nộp thuế dưới dạng hộ kinh doanh cá thể, tổng cộng là 10% doanh thu, trong đó 5% là thuế giá trị gia tăng (VAT) và 5% là thuế thu nhập cá nhân với thu nhập cho thuê từ 100 triệu đồng/năm trở lên.
Có điều với mức thuế khoán 10%, chủ tài sản không được khấu trừ các chi phí, cũng như VAT đầu vào. Do đó, nếu tính vào thu nhập cá nhân để chịu thuế thu nhập cá nhân, với mức giảm trừ gia cảnh hiện nay thì những người có thu nhập chính từ việc cho thuê nhà nhưng tiền thuê không cao, chẳng hạn trung bình 10 triệu đồng/tháng, sẽ thuộc diện không phải nộp thuế.
Nhưng đối với những người có thu nhập cao, có thêm thu nhập từ việc cho thuê nhà, thì việc coi thu nhập từ tiền cho thuê là thu nhập cá nhân hay thu nhập doanh nghiệp sẽ tăng nguồn thu cho ngân sách.
Trao đổi với Lao Động, một vị đại diện Tổng Cục thuế cho biết, sẽ nghiên cứu, đề xuất nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế đối với hoạt động cho thuê nhà. Hiện tại, mặc dù thuế suất đối với hoạt động cho thuê bất động sản ở mức cao hơn so với các loại hình kinh doanh dịch vụ khác, nhưng đã loại trừ các hoạt động mang tính lưu trú, các hoạt động cho thuê đối với những đối tượng yếu thế trong xã hội như sinh viên, công nhân và những đối tượng tương tự.
Những trường hợp cho thuê bất động sản thuộc diện chịu thuế 10% đều được xác định là những trường hợp kinh doanh bất động sản theo Luật Kinh doanh bất động sản.
Đồng quan điểm, chuyên gia về thuế Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú đề nghị nên nâng ngưỡng doanh thu tính thuế tối thiểu lên mức 120 triệu đồng/năm thay cho mức đang áp dụng là 100 triệu đồng/năm. Phương án khác là cần giảm một nửa mức thuế 10% đối với hoạt động này.
“Trường hợp thuế đánh quá rát thì tiền thuế sẽ được cộng vào giá cho thuê nhà, và cuối cùng người thuê nhà sẽ chịu thiệt” - ông Tú nêu khuyến cáo.
Bà Tạ Thị Phương Lan - Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ, vừa và hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng Cục thuế) cho biết, theo quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng và Luật Thuế thu nhập cá nhân thì cá nhân kinh doanh có mức doanh thu từ 100 triệu đồng trở xuống không thuộc diện chịu thuế. Chỉ cá nhân có doanh thu cho thuê nhà trên 100 triệu đồng/năm (trên 8,3 triệu đồng/tháng) và bất động sản cho thuê được xác định là kinh doanh sẽ phải kê khai và nộp thuế. Theo đó, thuế giá trị gia tăng là 5% và thuế thu nhập cá nhân là 5%. Còn nhà, căn hộ cho thuê đối với những đối tượng như sinh viên, công nhân thì mức thuế là thấp hơn.
Còn khe hở để người cho thuê trốn thuế
Hiện nay đã hình thành rất nhiều ứng dụng cho việc thuê nhà, thuê văn phòng, căn hộ. Nhưng thực tế đây cũng chỉ là một khâu trung gian để kết nối giữa chủ và người đi thuê nhà. Nên câu chuyện để nắm rõ được về doanh thu của những người cho thuê nhà ở, văn phòng cần phải có sự giám sát chặt chẽ từ nhiều bên. Có thể thấy, việc thu thuế sẽ không dễ dàng chút nào.
Anh Nguyễn Hoàng Phương - phụ trách kinh doanh một công ty chuyên môi giới cho thuê nhà, văn phòng ở Hà Nội cho rằng, việc thí điểm thu thuế cho thuê nhà này chỉ là thực thi luật thuế nghiêm túc hơn và hầu như không gây áp lực tới những người cho thuê căn hộ bởi lẽ phần thuế này sẽ được chủ nhà “đá” sang người cho thuê nhà bằng cách tăng giá cho thuê lên.
Theo anh Phương, việc “siết” thuế cho thuê căn hộ, văn phòng nếu sau thí điểm sẽ áp dụng đại trà thì giá cho thuê căn hộ, văn phòng chắc chắn sẽ thiết lập một mặt bằng giá mới trên thị trường.
Chia sẻ với Lao Động, luật sư Nguyễn Huy An (đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng, việc thuê nhà là những hợp đồng dân sự, người thuê và người cho thuê hoàn toàn có thể thỏa thuận với nhau để lách luật, đưa giá thuê xuống thấp để “né” thuế.
Rất nhiều chủ nhà đã tìm cách trốn thuế, từ hợp đồng giả cách cho mượn nhà, cho đến thỏa thuận hai giá để lách luật. Cơ quan chức năng cũng khó có thể thu được số thuế chính xác. Bởi lẽ khi người dân dùng tiền mặt để thanh toán thì cơ quan chức năng cũng rất khó để kiểm tra, tính thuế.
Ngoài ra, theo luật sư An, dù đã có quy định người thuê nhà phải đăng ký tạm trú, tạm vắng ở công an nhưng do thông tin không liên thông, nên cơ quan thuế cũng không nắm được. Ngoài ra, việc cung cấp thông tin về cư trú trong căn hộ cho cơ quan thuế không có trong luật.
Trước nhiều khó khăn như vậy một lãnh đạo Cục thuế Hà Nội cho rằng, cần phát huy sự chủ động, tích cực của chính quyền địa phương trong công tác quản lý thuế. Các tổ chức chính quyền như UBND, hội đồng tư vấn thuế cấp xã, phường; lực lượng Công an, ban quản trị chung cư... cũng cần được huy động hỗ trợ cơ quan thuế trong việc thu thuế cho thuê căn hộ, nhà ở.
Cơ quan quản lý thuế cũng có thể xem xét sử dụng lực lượng đại lý thuế để đồng hành trong công tác hướng dẫn người cho thuê căn hộ, nhà ở kê khai và nộp thuế.
