"Thắng thầu bỏ cọc, quân xanh quân đỏ" trong đấu giá đất gây bức xúc dư luận
Tại phiên thảo luận đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước (sáng 1.6), bà Nguyễn Thị Thuỷ - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội nêu quan điểm về tình trạng doanh nghiệp bất động sản "thắng thầu bỏ cọc" gây bức xúc dư luận trong thời gian qua.
Bà cho rằng, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã sử dụng chiêu trò "thắng thầu" với mức giá rất cao, rồi "bỏ cọc" nhằm mục đích kích giá đất, thổi giá, thao túng thị trường, làm lợi cho nhóm người. Việc này dẫn đến nhiều hệ luỵ, gây ra tình trạng bất ổn cho thị trường bất động sản.
Lấy ví dụ vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm (TPHCM), bà Thuỷ cho biết, ngay sau cuộc đấu giá đất, nhà đầu tư đã lợi dụng giá trúng thầu (thực chất là "giá ảo") để "té nước theo mưa", đẩy giá đất, giá nhà ở TPHCM lên cao, rồi từ đó kịp bán ra số lượng lớn nhà, đất mà doanh nghiệp đã mua trước đó.
"Việc giá đất bị đẩy lên quá cao, cùng với "giá ảo" sẽ biến giấc mơ an cư của những người có thu nhập thấp càng trở nên xa vời", bà Thuỷ nói và cho biết, có những nhà đầu tư còn lợi dụng nâng giá trị cổ phiếu, trái phiếu của mình.
Nguy hiểm hơn là tình trạng "đánh võng" giá trị tài sản đảm bảo cho các khoản vay ngân hàng, những phi vụ này mà trót lọt có thể rút ruột các ngân hàng.
Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, tình trạng "quân xanh, quân đỏ", thông đồng dìm giá đất trong thời gian qua cũng là vấn đề mà cử tri rất bức xúc.
Theo đó, việc "bắt tay nhau" để dìm giá, mua rẻ tài sản Nhà nước, nhất là với đất đai xuất hiện tại nhiều phiên đấu giá.
Việc thông đồng này do những người tham gia đấu giá với nhau, để "lót đường" cho một nhà đầu tư đã định sẵn với giá rẻ. Trong khi giá trị thực của nhiều lô đất này đã bị những "quân xanh, quân đỏ" dìm xuống, chỉ cao hơn giá thời điểm không đáng kể.
"Trên thực tế, một số đối tượng còn sử dụng xã hội đen để đe doạ khiến cho nhiều nhà đầu tư sợ hãi, bỏ cuộc, rút hồ sơ", bà Thuỷ nêu thực trạng. Khi đó, những cuộc đấu giá thực chất chỉ còn một người tham gia, "một mình một chợ".
"Những thủ đoạn này đã gây ra thiệt hại rất lớn cho tài sản của Nhà nước; không chỉ đơn thuần là những vi phạm các quy định về đấu giá, đấu thầu", bà Thuỷ khẳng định.
Kiến nghị Bộ Công an lựa chọn một số phiên đấu giá đất để xác minh, điều tra làm rõ
Theo bà Thuỷ, tình trạng "bắt tay ngầm" của một số doanh nghiệp để rút ruột tài sản Nhà nước cũng là vấn đề rất nhức nhối và cần được xử lý nghiêm.
Theo phản ánh của giới kinh doanh bất động sản, không thể nào tác động được vào cuộc đấu giá nếu như không có tay trong. Ở mức độ vi phạm đơn giản cũng phải có tay trong cung cấp thông tin thì mới có thể tổ chức "quây thầu", "vây thầu" với giá rẻ.
Còn ở mức độ vi phạm nghiêm trọng hơn - đó là sự cấu kết với những người có thẩm quyền, tạo thành nhóm lợi ích, rút ruột tài sản của Nhà nước tại các phiên đấu giá.
Bà Thuỷ lấy ví dụ một vụ án ở Hà Nội trong thời gian gần đây, các đối tượng đã bắt tay với những người có trách nhiệm để điều chỉnh giá đất rẻ hơn một nửa so với giá ban đầu. Từ 500 tỉ xuống còn 300 tỉ. Nếu như những vi phạm này trót lọt thì Nhà nước mất gần một nửa giá trị tài sản.
Vấn đề cuối cùng mà nữ Đại biểu Quốc hội nêu ra, đó là tình trạng móc ngoặc trong thẩm định giá. Thẩm định giá là khâu rất quan trọng trong mỗi phiên đấu giá đất, tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, pháp luật đã trao cho tổ chức này chức năng quá lớn, trong khi cơ chế kiểm soát lại rất lỏng lẻo. Đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhiều sai phạm trong thẩm định giá đất trong thời gian vừa qua.
Từ các vụ án được đưa ra xử lý trong thời gian vừa qua cho thấy, cùng là hành vi móc ngoặc giữa thẩm định viên và các tổ chức, cá nhân trong đấu giá, nhưng đối với những gói thầu mua sắm trang thiết bị trả bằng ngân sách Nhà nước thì giá thẩm định trong nhiều trường hợp đưa ra cao hơn rất nhiều so với giá trị thực.
Còn những lô đất của Nhà nước đưa ra đấu giá, trong nhiều trường hợp, giá thẩm định đưa ra lại rất rẻ. Những hành vi này đều trục lợi, gây thiệt hại nghiêm trọng và xâm phạm lợi ích của Nhà nước.
Do đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp kiến nghị Chính phủ cần tăng cường kiểm soát chặt chẽ hơn nữa, tăng cường chỉ đạo thanh tra, kiểm tra nhiều hơn về vấn đề này. Đồng thời kiến nghị Bộ Công an lựa chọn một số phiên đấu giá đất gây lùm xùm dư luận để xác minh, điều tra làm rõ.
