Nhiều năm qua, dư luận nhức nhối với các tiêu cực xảy ra trong các vụ đấu thầu, liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực của nền kinh tế... Trong đó, những bất cập, tiêu cực xảy ra trong đấu thầu thuốc và thiết bị y tế, đã và đang gây nhức nhối dư luận xã hội.
Hàng nghìn tỉ đồng ngân sách nhằm phục vụ sức khoẻ cho người dân. Nhưng, vì lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm hay vì lý do cá nhân nào đó, những bàn tay phía sau đã thông đồng, móc ngoặc nhau... “làm xiếc” trên hồ sơ đấu thầu để trục lợi. Các gói đấu thầu thiết bị y tế có giá trị hàng trăm tỉ đồng, tại các địa phương (nhất là TPHCM, với dân số đông nhất nước) là chuyện bình thường.
Chỉ 1% phết phẩy, hoa hồng trao tay không chính thức, trên tổng giá trị hợp đồng, đã là món hời cho mỗi cá nhân... Bởi thế, không lạ gì tại các vụ đấu thầu, người ta cố tình gia hạn thời điểm đóng thầu, cố tình điều chỉnh hồ sơ mời thầu... Các thay đổi này hết sức tinh vi, không dễ gì phát hiện, đối với những người không có chuyên môn, thiếu hiểu biết về lĩnh vực đấu thầu.
Song, cây kim trong bọc cũng có ngày lộ ra. Vụ đấu thầu máy xạ trị gia tốc tại Bệnh viện Ung bướu TPHCM là một thí dụ điển hình. Kết luận từ các cơ quan chức năng cho thấy dấu hiệu tạo lợi thế cho thiết bị của một nhà sản xuất, mà không phải cho nhiều nhà sản xuất... thể hiện rất rõ trong hồ sơ mời thầu. Đó là vi phạm Luật Đấu thầu. Thế nhưng, đằng sau vi phạm ấy là gì, phải chăng là mờ ám, là ưu ái cho sâu sau?
Nói là đấu thầu theo đúng quy định luật pháp; nhưng trên thực tế, với các sai phạm vừa được Bộ Y tế và Bộ KHĐT chỉ ra, trong vụ đấu thầu trên, thì chẳng khác nào... chỉ định thầu. Vừa đá bóng, vừa thổi còi, Bệnh viện Ung bướu TPHCM là chủ đầu tư, nhưng Hội đồng Khoa học Công nghệ quyết định các tiêu chí, quy định trong hồ sơ mời thầu, cũng thuộc... Bệnh viện Ung bướu TPHCM(?).
Vi phạm của vụ đấu thầu là rõ ràng. Hệ quả từ sự vi phạm đó đã gây ra sự bất bình đẳng giữa các DN trong sân chơi đấu thầu. Hơn lúc nào, một sân chơi bình đẳng, minh bạch cho các DN đấu thầu đang là giấc mơ của không ít nhà thầu.
