Thưa ông, có ý kiến cho rằng trong sinh hoạt chi bộ hiện nay ở một vài nơi còn tình trạng trong tự phê bình còn giấu giếm, không dám nhận khuyết điểm; khi có khuyết điểm thì thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật, thậm chí lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau, ông có ý kiến như thế nào về vấn đề này?
- Nghị quyết TƯ 4 khóa XII đã nêu rõ biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị cần được ngăn chặn, đẩy lùi đó là: “Trong tự phê bình còn giấu giếm, không dám nhận khuyết điểm; khi có khuyết điểm thì thiếu thành khẩn, không tự giác nhận kỷ luật. Trong phê bình thì nể nang, né tránh, ngại va chạm, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh; lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau hoặc vu khống, bôi nhọ, chỉ trích, phê phán người khác với động cơ cá nhân không trong sáng”. Tôi cho rằng để giải quyết những vấn đề bức xúc trong chi bộ cũng như của dân thì việc phê bình, tự phê bình trong sinh hoạt chi bộ rất quan trọng, nếu thực hiện tốt việc phê bình, tự phê bình sẽ góp phần giải quyết thấu đáo mọi mâu thuẫn ngay từ còn trong trứng nước.
Trong nguyên tắc hoạt động của Đảng có mấy nguyên tắc rất quan trọng mà mình cần phải nhận thức một cách có hệ thống, đó là: Nguyên tắc tập trung dân chủ; Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách; Tự phê bình và phê bình; Đoàn kết, thống nhất trong Đảng; Mật thiết liên hệ với quần chúng nhân dân. Đây là những nguyên tắc căn cốt nhất để xây dựng một Đảng cách mạng chân chính. Những nguyên tắc ấy chi phối toàn bộ quá trình xây dựng và phát triển Đảng từ năm 1930 đến nay.
Tôi muốn nhấn mạnh nguyên tắc phê bình và tự phê bình, Đảng mình đã có rất nhiều sự kiện thể hiện dũng cảm, bản lĩnh trong phê bình tự phê bình. Tôi lấy ví dụ như Bác Hồ đã thể hiện điều này rất rõ trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc năm 1947. Hay như phê bình tự phê bình sửa chữa sai lầm cải cách ruộng đất rất thẳng thắn và có hiệu quả, dám chịu trách nhiệm và thậm chí có những cán bộ đảng viên tự mình nhận trách nhiệm và xin từ chức.
Nhìn lại tất cả các quá trình ấy, thì bây giờ trong công cuộc đổi mới này mình phải hết sức nắm vững nguyên tắc phê bình và tự phê bình ấy, đó là quy luật xây dựng. Đó cũng là một nguyên tắc rất lớn của Đảng lãnh đạo. Vì thế, theo tôi trong tình hình hiện nay, bên cạnh những thành tựu, thành công trong lãnh đạo của Đảng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận như Hội nghị TƯ 4 Khóa XII đã nêu: Nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, nhìn nhận những khuyết điểm, nhìn thấy những suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Vậy, theo ông để việc phê bình và tự phê bình được thực hiện một cách nghiêm túc và thực sự hiệu quả cần phải có những giải pháp như thế nào?
- Tôi cho rằng để thực hiện tốt công tác phê bình và tự phê bình trong Đảng hiện nay cần phải xác định rõ mục đích tự phê bình là để phát huy tốt nhất những ưu điểm và cái thành công. Đồng thời thẳng thắn chỉ ra những khuyết điểm, yếu kém, sai lầm để sữa chữa. Mục đích của phê bình và tự phê bình là như thế. Chứ không phải là để đấu đá nhau, gây bè cánh, làm mất đoàn kết, hại lẫn nhau. Phê bình là để tiến bộ chứ không phải là triệt hạ nhau làm mất đoàn kết, rồi dẫn đến phân tâm. Phải tạo ra sự đồng thuận, đoàn kết từ phê bình, tự phê bình.
Phê bình và tự phê bình phải chú ý cả hai phương diện là phải khẳng định những thành công, những ưu điểm, những cái tốt của tổ chức Đảng, những cán bộ đảng viên đã làm được phải khẳng định. Đồng thời cũng phải thẳng thắn chỉ ra được những yếu kém, yếu kém về trí tuệ, năng lực tổ chức thực tiễn, yếu kém về bản lĩnh chính trị, yếu kém về đạo đức phẩm chất, lối sống.
Nghị quyết TƯ 4 khóa XII nêu ra 27 biểu hiện suy thoái cần được ngăn chặn, đẩy lùi, đây chính là nền tảng, cơ sở để phê bình và tự phê bình, cán bộ đảng viên phải “soi” vào 27 biểu hiện ấy để sửa chữa. Đó là căn cứ tốt nhất, như bản lề để từng tổ chức Đảng, cá nhân “soi” vào đó, để xem tổ chức Đảng của mình có biểu hiện đó không để sửa chữa. Nếu có anh sai lầm như vậy và những người khác cũng biết anh sai lầm như thế mà anh không quyết tâm sửa chữa thì bấy giờ mới dùng đến kỷ luật Đảng và thậm chí là phải dùng đến pháp luật nhà nước.
Có ý kiến cho rằng trong sinh hoạt chi bộ hiện nay có cả việc lợi dụng phê bình để nịnh bợ, lấy lòng nhau hoặc vu khống, bôi nhọ, chỉ trích, phê phán người khác với động cơ cá nhân không trong sáng. Ông suy nghĩ gì về vấn đề này?
- Tôi cho rằng mỗi đảng viên phải loại bỏ những động cơ xấu, tức là thông qua lợi dụng việc phê bình, tự phê bình để làm hại đồng chí của mình, kéo bè kéo cánh, thậm chí là nịnh bợ, lấy lòng nhau…, thực chất là tạo ra một nhóm lợi ích. Đấy là động cơ sai trái, mình phải kiên quyết khắc phục cái đó. Do vậy, phải đảm bảo tính dân chủ trong phê bình, tự phê bình một các trung thực, thẳng thắn nhưng mà phải có động cơ xây dựng, đúng đắn để củng cố đoàn kết và hướng tới sữa chữa sai lầm, sửa chữa khuyết điểm. Nếu không, việc phê bình, tự phê bình sẽ rơi vào trạng thái hình thức, nói cho qua chuyện.
Tôi cũng phải nói thêm một ý nữa là Bác Hồ nói trong cuốn Sửa đổi lối làm việc: “Tự phê bình và phê bình là phải trên tinh thần thương yêu đồng chí”, sau này Bác nhắc lại là “phải sống với nhau có tình có nghĩa”. Thật ra thì ai cũng có khuyết điểm, lớn hay nhỏ nhưng khi chỉ ra khuyết điểm ấy thì cần có thái độ chân thành, thẳng thắn, để giúp cho đồng chí của mình tiến bộ chứ không phải là để vùi dập người ta, không phải lợi dụng sai lầm của người ta để “đập” cho tơi bời.
Tôi nhấn mạnh, phê bình và tự phê bình phải có phương pháp đúng. Phương pháp ở đây là phải chân thành, dân chủ, thẳng thắng, trung thực và trên tinh thần chân thành có thái độ xây dựng thì sẽ mang lại hiệu quả để tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Xin cảm ơn ông!
