40 năm cô giáo Son dạy học trò miễn phí

Lớp học miễn phí xuyên thế kỷ

Tôi đến thăm lớp học miễn phí của cô giáo Võ Thị Son vào một sáng trời mưa gió tại KV3, phường Châu Văn Liêm, trung tâm quận Ô Môn, TP.Cần Thơ. Từ thứ 2 đến thứ 7, cô giáo Son dạy miễn phí buổi sáng cho 2 lớp:

Lớp 1 từ 7h đến 9h.Lớp 2 từ 9h30 đến 10 h30. Lớp 1 có 30 em (một nửa là người dân tộc Khmer); lớp 2 có 6 học sinh, học cùng một phòng, chỉ ngăn cách bằng chiếc bảng viết của cô Son. Bàn ghế xếp thẳng lối ngay hàng; lớp học sạch sẽ, nhưng mưa giội ào ào trên mái tôn, nên cả lớp phải đợi ngớt mưa mới bắt đầu học được.

Cô giáo Son nhẩm tính, tới nay đã là hơn 40 năm lớp học tình thương của cô được thành lập và duy trì xuyên suốt. “Trẻ con trong KV 3 này nhiều em không biết chữ và không được đi học do hoàn cảnh gia đình khó khăn, không có giấy khai sinh. Vì thế tôi tập hợp lại mở lớp dạy chữ, dạy toán miễn phí cho các em đồng thời với việc dạy đạo đức” - cô nói.

Mưa ngớt, bắt đầu là buổi kiểm tra bài cũ - bài bản như ở trường lớp chính công vậy. Cô giáo Son đi từng bàn kiểm tra từng bài chính tả, từng bài tập toán. Mắt cô ánh lên niềm vui khi thấy Nam - học sinh yếu môn Toán, làm đúng bài tập về nhà hay bé Huệ không mắc lỗi chính tả nào... Lớp học sôi nổi, tiếng các em đồng thanh phát âm lanh lảnh.

Rồi sau đó, cô Son hỏi cả lớp, có ai thắc mắc gì không để trả lời ngay tại lớp. Cả lớp dường như hào hứng hơn với bài học mới.

Tôi chú ý đến có 7, 8 phụ huynh cùng ngồi học với con em ở phía cuối bàn trong giờ học. Chị Lâm Tố Nguyệt nói hôm nào chị cùng ngồi cạnh con để vừa nghe cô giáo Son giảng vừa kịp nhắc nhở đứa con gái mới lên 4 tuổi. Bà Danh Thị Ưa, người Khmer, nói tiếng Việt chưa rành cũng kèm cặp sát sao đứa cháu nội theo cách này. Trước khi về, trẻ em phải trả bài đầy đủ ở khoảng sân trước nhà.

Trước khi kết thúc buổi học, cũng như mọi bữa, là bài học đạo đức, cô Son bắt đầu bằng những câu chuyện nhẹ nhàng, nhưng nhiều ý nghĩa đối với người lớn tuổi trong gia đình, cách ứng xử với thầy cô, bạn bè...

Sau buổi học sáng hôm đó, tôi thấy em nhỏ nào mắt cũng sáng lên niềm vui. Cô giáo Son cũng vậy, niềm vui dường như khiến cô trẻ lại…

Thường, sau mỗi buổi học, có 8 em nhỏ ở lại nhà cô Son để chờ cha mẹ rước về. Đó cũng là lúc cô Son phải để mắt trông chừng. Thấy tôi thắc mắc khi đã 12 giờ trưa rồi mà mẹ bé Khang, 4 tuổi chưa đến, cô giáo Son cho biết: “Nhiều hôm Khang phải chờ đến sau 12 giờ trưa vì mẹ của em chưa xong việc. Tôi lấy cơm cho Khang ăn và ngồi hỏi chuyện cháu đến lúc mẹ cháu đến rước về. Chủ nhật là ngày buồn nhất của tôi bởi không có học sinh” - cô giáo Son bộc bạch.

Cô Son từng là giáo viên tiểu học những năm 1970, sau ngày đất nước thống nhất, cô vẫn tiếp tục nghiệp bảng đen phấn trắng. Cô mở lớp dạy miễn phí tại nhà nhiều năm trước đây do một số em hoàn cảnh khó khăn không thể tới trường. Từ năm 2009 đến nay, về hưu, có nhiều thời gian hơn, cô Son tăng số buổi học lên cả tuần. Hiện nay, có 20 em cùng theo học với cô Son.

Cô Son cho biết, mới đây, có 8 nhà tài trợ sách vở và gạo cho các học sinh nghèo, côi cút. Hiện nay, có 10 em mồ côi đang theo học cùng cô giáo Son.

Trong số hàng nghìn học trò cũ, cô Son nhớ nhất là cậu bé Bắc Nam cô nhận nuôi từ lớp 2 đến lớp 12, được cô gởi đi học lớp cơ khí, rồi vận động con trai cô hỗ trợ 500.000 nghìn đồng mỗi tháng cho Bắc Nam tiếp tục học thêm thành tài, giờ lập nghiệp ở Sài Gòn. Hầu như dịp lễ, Tết nào Bắc Nam cũng xuống nhà cô giáo Son ăn Tết cùng cả nhà.

Vào dịp lễ Tết, cô giáo Son lại bận bịu chuẩn bị những phần quà cho học sinh nghèo trong khu vực của mình. Khi các em gặp hoàn cảnh khó khăn, dù không khá giả là mấy, cô cũng rộng mở tấm lòng sẻ chia bởi “tụi nó còn chưa đủ tiền ăn nữa lấy đâu ra tiền đóng học”.

Dịp 20.11 vừa qua, cô Son rất vui khi được đón hai học trò cũ giờ đã thành đạt ở Cần Thơ và TP.Hồ Chí Minh là Hoàng Sơn và Văn Nhân về thăm. Họ hàn huyên suốt cả ngày trời hôm đó…

Hằng năm, cứ đến dịp lễ tết, chính quyền địa phương đều tới tặng quà cho các em học sinh nhỏ và cô - một sự động viên tinh thần lớn giúp cô vượt qua nhiều khó khăn trong việc đưa trẻ em nghèo, bất hạnh đến với từng phép tính, từng con chữ…

“Còn khỏe 
là tôi còn dạy hoài”

Lịch trình hầu như bất di bất dịch trong nhiều năm qua của cô giáo Son là: Sáng đi chợ về, dạy xong, làm bếp, trưa đọc báo sau giờ ăn trưa, chiều nấu cơm, tối đi chùa. Đó là công thức để cô Son thư thái tâm hồn, mạnh mẽ về thể chất để cô có thể đứng trên bục giảng và sinh hoạt với các em trong 3 giờ đồng hồ mỗi buổi sáng suốt cả tuần.

Cô cho biết, từ lớp học miễn phí của cô, hàng nghìn học sinh đã biết chữ, làm toán, không ít em đỗ đại học, cao đẳng. Các dịp lễ tết, họ đến thăm, nhưng cô cũng chẳng nhớ được hết tên. Cô Son cho biết cô vừa dạy cho 4 em nhỏ đọc thông viết thạo tiếng Việt để các em sang Đài Loan và Hàn Quốc sống cùng với cha mẹ.

Mới đây, tổ chức từ thiện Căn nhà chung đã giúp cô giáo Son 20 bộ bàn ghế đóng rất đẹp và chắc chắn, thay thế hàng chục bộ bàn ghế cũ dùng hàng chục năm trước. Ông Lương Dút - chồng của cô giáo Son - nói: “Bà ấy yêu nghề quá đi thì để bà ấy làm vậy. Tôi thì phụ giúp bà quản lý tụi nhỏ. Con cái sợ bà mệt cứ giục bà nghỉ hoài, nhưng bà đâu có nghe. Bà ấy 70 tuổi rồi...”.

Nghe tôi hỏi tuổi tác đã cao, chừng nào cô tính ngưng lớp học tình thương này, cô giáo Son khẳng định: “Tôi còn dạy học miễn phí cho đến khi không dạy được nữa mới nghỉ. Trong xã hội hiện giờ vẫn còn nhiều trẻ em bất hạnh, không được học hành đến nơi đến chốn, rồi tương lai các em sẽ về đâu? Cần phải dạy dỗ chu đáo để các em trở thành người tốt. Tôi tìm thấy niềm vui từ lớp học tình thương này nên sẽ không cảm thấy mệt đâu”.

Với các học sinh, các em coi cô giáo Son như người mẹ ruột vậy. Em Thanh Nam nói: “Ba con bốc vác; mẹ con thì bán vé số. Còn con, hằng ngày sau khi lên lớp với cô giáo Son thì đi bắt cua, bắt ốc bán phụ mẹ tiền mua gạo. Cô giáo Son như là mẹ thứ hai của con vậy”.