Cung cấp thông tin cho người lao động giám sát
“Trước đây, Cty có đóng BHXH hay không, có tham gia BHXH cho mình hay không mình cũng không biết được. Có những lúc không có thẻ BHYT, Cty lại trấn an rằng thẻ bị chậm hoặc cơ quan BHXH chưa cấp. Thế nhưng, lý do thực sự là do Cty để nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Thậm chí còn nợ nhiều tháng không chịu đóng, trong khi đó vẫn trích trừ tiền từ lương của chúng tôi” - chị Ngọc Trúc, vốn là công nhân (CN) Cty TNHH J-Tex Vina (quận 9, TPHCM) chia sẻ. Đến khi sự việc vỡ lở, giám đốc “biến mất”, anh chị em CN mới tá hỏa là Cty để nợ BHXH nhiều tỉ đồng. Đến nay, trên trang thông tin điện tử của cơ quan BHXH TPHCM, về danh sách đơn vị nợ BHXH từ 6 tháng và 300 triệu đồng trở lên, cái tên Cty TNHH J-Tex Vina nằm ở vị trí thứ 10 với tổng số nợ gần 10 tỉ đồng.
Chị Trúc nói thêm: “Quyền lợi về BHXH của chúng tôi ở Cty TNHH J-Tex Vina không biết bao giờ mới lấy lại được nhưng kinh nghiệm xương máu ở Cty cũ, khi đi làm ở chỗ mới, chỉ cần Cty chậm phát thẻ BHYT 1 ngày thôi, chúng tôi đã đưa ý kiến lên cán bộ CĐ. Sau đó, chúng tôi lên mạng, vào trang web của cơ quan BHXH TPHCM, tìm hiểu xem Cty của mình có để nợ BHXH không, nợ bao nhiêu. Nếu để nợ, chúng tôi sẽ khiếu nại ngay, yêu cầu đưa ra hướng giải quyết như thế nào, nếu Cty không giải quyết được, chúng tôi nghỉ việc sớm, đi làm chỗ khác để quyền lợi của mình không bị ảnh hưởng”.
Ông Trần Văn Triều - Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật (LĐLĐ TPHCM) cho rằng, việc công khai các DN nợ BHXH lên các trang thông tin điện tử, cơ quan truyền thông là cách nhắc nợ hiệu quả, cũng là kênh cung cấp thông tin cho người lao động, cán bộ CĐ các cấp giám sát. “Hiện nay, cơ quan BHXH TPHCM mới đưa tên Cty, địa chỉ, số nợ, theo tôi cần đưa thêm thời gian nợ, tình trạng DN hoạt động, lĩnh vực hoạt động chính để những người liên quan dễ dàng nắm thông tin bởi có những DN bất động sản, bán đất bán nhà, quảng cáo rầm rộ nhưng vẫn để nợ BHXH hàng tỉ đồng, với thời gian dài” - ông Triều nêu ý kiến.
Nhiều DN nợ BHXH vẫn được “bảo mật thông tin”
Hiện nay, một số cơ quan BHXH ở các tỉnh đã quyết liệt đưa danh sách DN để nợ BHXH lên trang thông tin điện tử của đơn vị hoặc công bố trên các cơ quan truyền thông. Đơn cử như tại TPHCM, theo danh sách đơn vị nợ BHXH từ 6 tháng và 300 triệu đồng đăng trên website BHXH TPHCM, tính đến ngày 30.9.2018, có 815 DN để nợ BHXH với số tiền hơn 1.000 tỉ đồng. Đứng đầu danh sách các DN có số nợ BHXH lớn là các Cty thuộc Tập đoàn Mai Linh với hơn 100 tỉ đồng. Trong đó, Cty CP Mai Linh miền Nam nợ với số tiền hơn 53 tỉ đồng, một số Cty thành viên khác nợ từ 1 tỉ đồng đến 16 tỉ đồng. Tiếp theo là các DN có số nợ lớn khác như Cty TNHH Nam Phương nợ 28 tỉ đồng, Cty CP dịch vụ Bưu chính viễn thông Sài Gòn nợ 24 tỉ đồng, Cty TNHH Chợ Lớn Taxi nợ 16 tỉ đồng, Cty CP vận tải Dầu khí Sài Gòn nợ 14 tỉ đồng.
BHXH tỉnh Khánh Hòa cũng là đơn vị tiên phong trong thực hiện công tác này, các DN dù chỉ nợ BHXH, BHYT 1 tháng cũng được cơ quan BHXH công khai rõ ràng để người lao động nắm được. Theo số liệu thống kê, hiện tổng số nợ BHXH, BHYT và lãi chậm đóng của các DN tính đến ngày 31.8 trên địa bàn tỉnh là hơn 1.982 tỉ đồng. Trong đó 1.055 đơn vị nợ từ 1 - 3 tháng, 225 đơn vị nợ từ 3 - 6 tháng và 220 đơn vị nợ từ 6 tháng trở lên. Theo BHXH tỉnh, sắp tới đây cơ quan này sẽ thực hiện rà soát, cho đăng tải công khai danh sách các DN nợ BHXH từ 3 tháng trở lên hoặc dưới 3 tháng nhưng có số nợ lớn trên các phương tiện thông tin đại chúng để tạo sự công bằng, minh bạch và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật về BHXH của các cá nhân và DN.
Tuy nhiên, bên cạnh các tỉnh, thành quyết liệt thì ở một số tỉnh, việc tìm kiếm thông tin DN nợ BHXH trên trang web của cơ quan BHXH tỉnh hay trên các phương tiện thông tin truyền thông lại rất khó khăn. Cụ thể như tại Bình Dương, nợ đọng BHXH tính đến tháng 6.2018 lên đến 449,843 tỉ đồng nhưng BHXH tỉnh Bình Dương chỉ lập danh sách 16 đơn vị, DN nợ BHXH, BHYT từ 12 tháng trở lên, với tổng số tiền trên 43 tỉ đồng, gửi một số cơ quan truyền thông để công khai danh tính.
Tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đơn vị vi phạm nợ BHXH để đưa lên các phương tiện thông tin đại chúng và công bố trên website của đơn vị thì chỉ có 9 DN với số tiền nợ BHXH hơn 4 tỉ đồng, nhưng là số nợ được tính tới thời điểm tháng 12.2017. Đặc biệt các tỉnh tập trung nhiều khu công nghiệp, DN hoạt động, số lượng NLĐ lớn như Long An, Tiền Giang, Đồng Nai, thật khó để tìm kiếm thông tin về DN để nợ BHXH trên trang thông tin điện tử của cơ quan BHXH các địa phương này. Hay ở các tỉnh này, không có hoặc hiếm DN để nợ BHXH là vấn đề mà nhiều NLĐ đang đặt ra?
