Nợ kéo dài nhiều năm
Ngày 5.1, ông Nguyễn Viết Dũng - Giám đốc BHXH tỉnh Thừa Thiên - Huế - cho biết, hiện ở tỉnh này nhiều doanh nghiệp chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài với số tiền rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. Cụ thể, tính đến ngày 31.12.2023, toàn tỉnh có 179 doanh nghiệp, Hợp tác xã nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN từ 3 tháng trở lên với số tiền mỗi đơn vị chậm đóng từ 50 triệu đồng trở lên. Trong đó, doanh nghiệp nợ lớn nhất là gần 10 tỉ đồng của 172 lao động với thời gian hơn 19 tháng, 14 doanh nghiệp nợ hơn 1 tỉ đồng/doanh nghiệp. Đặc biệt, có doanh nghiệp chỉ 1 lao động nợ đóng hơn 11 năm với số tiền gần 1,5 tỉ đồng.
Tại tỉnh Hà Tĩnh, ông Bùi Hồng Nhật - Trưởng Phòng Quản lý Thu - Sổ - Thẻ BHXH tỉnh Hà Tĩnh - thông tin, hiện nợ BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn là hơn 90,8 tỉ đồng. Có hàng trăm đơn vị phá sản, giải thể… với số nợ hơn 30 tỉ đồng khiến hơn 1.700 lao động bị ảnh hưởng không được chốt sổ BHXH, không được giải quyết các chế độ BHXH do đơn vị nợ đọng, trốn đóng BHXH. Đặc biệt có Công ty TNHH MTV Đóng Tàu Bến Thủy nợ gần 27 tỉ đồng nhưng không có khả năng đóng nộp.
Quyết liệt thu hồi
Theo ông Nguyễn Viết Dũng, để thu hồi nợ, những đơn vị nợ 1 tháng thì phía BHXH sẽ phát thông báo, sau đó sẽ về lập biên bản tại đơn vị, sau hai lần lập biên bản sẽ thực hiện công tác thanh tra để thu hồi nợ.
Ngoài ra, thông báo rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm công khai các đơn vị nợ để người lao động cũng như tổ chức Công đoàn có ý kiến, đốc thúc các đơn vị nợ BHXH thực hiện nghiêm túc.
“Thời gian tới, đối với những đơn vị cố ý trây ỳ chúng tôi sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử phạt nghiêm khắc. Còn những đơn vị thật sự khó khăn thì cùng tìm cách tháo gỡ và đồng hành. Các đơn vị phá sản thì chúng tôi hướng dẫn báo giảm người lao động, còn việc nợ cũ thì đang xin ý kiến của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đối với việc tính lãi cũng như để tìm cách khoanh nợ và tháo gỡ” - ông Nguyễn Viết Dũng nói.
Theo ông Bùi Hồng Nhật, tình trạng nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN của một số đơn vị sử dựng lao động là vấn đề nan giải, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động. Nhiều lao động đã đến tuổi nghĩ hưởng chế độ BHXH nhưng do đơn vị đang còn nợ nên không được chốt sổ để ghi nhận thời gian đã tham gia BHXH theo quy định.
Thời gian tới, BHXH tỉnh Hà Tĩnh sẽ tăng cường thanh tra chuyên ngành đối với các đơn vị nợ theo hướng linh hoạt, xử phạt vi phạm hành chính theo quy định và báo cáo kịp thời tình hình vi phạm pháp luật BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị trên địa bàn với các cơ quan chức năng để giải quyết, xử lý. Tham mưu cấp ủy, chính quyền địa phương tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn. Phối hợp cơ quan tài chính, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đảm bảo chuyển kịp thời số tiền ngân sách Nhà nước phải đóng BHYT, BHXH đúng quy định.
Cuối tháng 12.2023, BHXH thị xã Kỳ Anh và BHXH huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) đã phối hợp cùng Công an thị xã Kỳ Anh, Công an huyện Cẩm Xuyên tổ chức đối thoại, làm việc với các đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, BHTN.
Qua làm việc, nhiều đơn vị sử dụng lao động - cho biết, việc nợ đóng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động do gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, giảm doanh thu hoặc thua lỗ, nên không đủ khả năng tài chính. Một số đơn vị, doanh nghiệp tuy không thua lỗ, nhưng do chưa thu được nợ từ phía đối tác nên tạm thời khan hiếm dòng tiền vận hành bộ máy, trong đó có việc chi lương, đóng BHXH cho người lao động.
Theo nhận định chung, ngoài những yếu tố khách quan, việc nợ đóng, chậm đóng BHXH còn do người sử dụng lao động cố tình nợ đóng hoặc đóng không đúng thời gian, không đủ số lượng lao động đang làm việc thực tế tại doanh nghiệp. Sau khi BHXH và Công an làm việc, một số đơn vị, doanh nghiệp đã đóng nộp BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.
