Cáo trạng cho biết, từ năm 2008 - 2016, Đinh Viết Mạnh (nguyên Chủ tịch UBND xã), Phan Văn Thông (nguyên Bí thư Đảng ủy), Võ Thị Hồng Nhung (kế toán), Nguyễn Thị Thuận (thủ quỹ) đã tổ chức lập khống 90 bộ hồ sơ (hợp đồng kinh tế, thanh lý hợp đồng, giấy xin thanh toán, giấy rút vốn) “rút ruột” hơn 2,1 tỷ ngân sách. Tiền được lập quỹ riêng chi tiêu tùy tiện, gây thất thoát hơn 536 triệu đồng.
Điều đáng nói, phần lớn số tiền các bị cáo làm thất thoát là do dùng để làm “quà biếu” cho các phòng ban của UBND huyện và các cơ quan liên quan… nhân các chuyến về làm việc hoặc các dịp lễ tết.
Vụ án đã hé lộ góc khuất đáng buồn, một thực trạng nhức nhối hiện nay, gọi một cách mĩ miều là “văn hóa phong bì”. Khi có đoàn về làm việc, thanh kiểm tra, địa phương phải tìm cách lo lót quà cáp, liên hoan. Rồi các dịp lễ tết, kỷ niệm… cũng phải có quà cáp “thăm hỏi” cấp trên hoặc các đơn vị liên quan.
Mặc dù không có văn bản quy định, không ai yêu cầu, nhưng đã thành “nếp”, thành “lệ” từ bao năm qua, thậm chí đã trở thành phong tục, khoản chi cho quà cáp, biếu xén đã trở thành “mặc định” đối với các địa phương, đơn vị. Ngân sách không cho phép chi, nên buộc phải tìm cách hợp thức hóa. Có đơn vị đưa vào một mục trong quy chế chi tiêu nội bộ, là “khen thưởng, cảm ơn các cán bộ, đơn vị đã giúp đỡ cơ quan”(?).
Bên cạnh việc tặng quà mang tính chất xã giao theo phong tục, là động cơ mang tính chất vụ lợi như chạy chức, chạy khen thưởng, danh hiệu, chạy dự án, chạy thuyên chuyển, tạo “ô dù” che chắn, giảm nhẹ mức độ sai phạm…
Khoản chi “ngoại giao” trở thành nỗi lo, gánh nặng của nhiều cơ quan, đơn vị, tiềm ẩn nguy cơ sai phạm, tội phạm.
Một số quan chức có thu nhập “khủng” từ khoản biếu xén. Lâu nay, tại một địa phương miền Trung, dư luận vẫn lưu truyền chuyện một vị lãnh đạo đã ghi lại toàn bộ danh sách những người tặng quà dịp Tết và đem sung công, với trị giá hàng tỉ đồng. Tuy nhiên, đó chỉ là giai thoại, thậm chí là huyền thoại, vì hiện nay không thấy quan chức nào trả lại quà biếu.
Đem tiền ngân sách làm quà tết cấp trên, nhiều cán bộ xã ở Hương Lâm năm này không có tết. Đây là một bi kịch không chỉ có ở địa phương này.
