Tổ chức lại bộ máy: Nhận diện lợi ích nhóm là lực cản lớn nhất

Vừa qua, Bộ Nội vụ công bố dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 24/2014/NĐ-CP quy định tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề xuất sáp nhập nhiều sở ngành. 

Cụ thể, hợp nhất Sở Kế hoạch - Đầu tư với Sở Tài chính thành Sở Tài chính – Kế hoạch, Sở Giao thông vận tải hợp nhất với Sở Xây dựng, Sở Thông tin và Truyền thông hợp nhất với Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (hoặc Sở Văn hoá, Thể thao), hợp nhất Sở Khoa học Công nghệ với Sở Giáo dục và Đào tạo, đề xuất sáp nhập, thành lập hoặc không thành lập Sở Ngoại vụ, Ban Dân tộc, Sở Du lịch và Sở Quy hoạch – Kiến trúc…

Các phương án như trên nếu thực hiện sẽ làm tinh gọn bộ máy, tiết kiệm ngân sách, trong điều kiện bộ máy hành chính cồng kềnh, không hiệu quả, làm người dân và doanh nghiệp than phiền.

Tuy nhiên, nếu phương án trên áp dụng vào thực tiễn sẽ gặp sự không đồng thuận của không ít địa phương, sở ngành. Trước đây, dự thảo tương tự khi đưa ra lấy ý kiến đã không nhận được sự đồng thuận của nhiều địa phương. Họ lấy các lý do về sự “bất cập”, “không phù hợp” hay “quá tải”… để giữ nguyên bộ máy. 

Nguyên nhân sâu xa của tâm lý muốn giữ nguyên bộ máy hiện tại, thậm chí chia tách thêm, là lợi ích nhóm. Có thêm đơn vị mới, cơ quan mới, địa phương mới sẽ có thêm biên chế, chức danh, có quyền lực, có “khoảng trời riêng” để “vẫy vùng”.

Mặc dù từ trung ương đến địa phương, ai cũng thấy được sự cồng kềnh, chồng chéo, lãng phí của bộ máy hành chính hiện nay, ai cũng kêu, nhưng khi đụng đến lĩnh vực của mình thì không phải ai cũng muốn tinh gọn.

Lợi ích nhóm chính là lực cản lớn nhất của quá trình tổ chức, sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế. Vì vậy, việc thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy cần làm quyết liệt, đồng bộ, với quyết tâm cao, xử lý nghiêm minh những tập thể, cá nhân cố ý ngăn cản, làm chậm tiến trình.