Góp ý với Bộ GDĐT về đề thi THPT quốc gia môn Ngữ văn

Máy móc, không cần thiết

Đề thi tham khảo năm nay có cấu trúc không khác các đề thi chính thức năm trước, gồm 2 phần: “Đọc -hiểu” (3 điểm) và “Làm văn” (7 điểm).

Phần “Đọc hiểu”, trích hai đoạn văn trong cuốn sách “Hộ chiếu xanh đi quanh thế giới” (NXB Thế giới, 2017), rồi nêu ra 4 câu hỏi.

Câu 1: Ở mỗi đoạn văn trên đây, tác giả đã sử dụng cách trình bày nào trong các cách sau: diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp, móc xích, song hành?

Đây là yêu cầu có tính chất máy móc, buộc học sinh (HS) phải nhớ lại kiến thức của bậc THCS.

Câu 2: Theo tác giả, chúng ta sẽ có được lợi ích gì khi “nhận thức được rằng vẫn còn nhiều điều có thể học”? Đây cũng là câu hỏi máy móc, bởi vì đáp án đã có ngay trong cùng vế câu: “chúng ta mới có thể bổ sung được nhiều kiến thức mới”.

Câu 3: Tại sao tác giả cho rằng: “Biết đâu, trong một lần tò mò và thắc mắc như vậy, bạn sẽ tìm ra được niềm đam mê cho bản thân”?.

Đây là một câu hỏi có tính chất “lục vấn”, vì không có trong nghĩa hiển ngôn của văn bản, buộc HS phải tự suy nghĩ, liên hệ để trả lời. Đây không phải là câu hỏi phù hợp với yêu cầu “đọc – hiểu”.

Câu 4: Theo anh/chị, cần làm thế nào để niềm đam mê khám phá những điều kỳ diệu “trở thành một phần trong cá tính”?

Với yêu cầu trên, HS có thể trả lời “đơn giản, gọn nhẹ”, là chép lại 3 câu trước.

Mấy năm gần đây, Bộ GDĐT đưa yêu cầu “Đọc – hiểu” vào cấu trúc đề thi THPT quốc gia. Yêu cầu này theo chúng tôi là không phù hợp, bởi vì, đối với HS tốt nghiệp THPT, các em đã thuần thục tiếng mẹ đẻ, đương nhiên các em phải biết đọc, và hiểu các nội dung giao tiếp thông thường.

Các yêu cầu này, đã được rèn luyện một cách bài bản, thuần thục từ cấp Tiểu học đến THCS, nay thi tốt nghiệp THPT lại yêu cầu, là không hợp lý.

Do đó, thêm yêu cầu “Đọc –hiểu” vào đề thi THPT quốc gia là máy móc, không cần thiết.

Thiếu khoa học

Phần Làm văn, có hai câu. Câu 2 (2 điểm): Từ nội dung phần Đọc hiểu, anh chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của việc tìm ra niềm đam mê thực sự của chính mình trong cuộc sống.

Câu 3 (5 điểm): Về nhân vật Tràng trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân, có ý kiến cho rằng: Tràng là gã trai quê nông nổi, liều lĩnh. Lại có ý kiến nhấn mạnh: Đó là một con người đầy khao khát, tốt bụng.

Bằng cảm nhận của mình về nhân vật Tràng, anh/chị hãy bình luận các ý kiến trên.

Đề thi không nói rõ xuất xứ truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân.

Trong hai ý kiến về nhân vật Tràng, cũng không có xuất xứ. Không biết là người nào đã phát biểu như vậy, và phát biểu ở đâu?...

Cả hai nhận định trên đây, đều rất “lạ”, và đều không đúng với bản chất của nhân vật Tràng. Nhận định Tràng là gã trai quê nông nổi, liều lĩnh là vu vơ, không có căn cứ; từ trước đến nay chưa có ai phát biểu như vậy về nhân vật này.

Còn trong ý đồ nghệ thuật của tác giả, cũng không hề có một nhân vật Tràng “tốt bụng” hay “đầy khao khát” chung chung...

Hi vọng rằng, Bộ GDĐT sẽ có sự tiếp thu, điều chỉnh, để đề thi môn Ngữ văn THPT quốc gia bảo đảm chính xác, khoa học, đúng đặc trưng bộ môn và phù hợp với yêu cầu kì thi.