"Tại sao bầu cử Tổng thống Pháp lại hấp dẫn kể cả khi bạn không phải là người Pháp?". Dưới tựa đề này, tuần báo Mỹ Newsweek đề cập một cách dí dỏm cuộc bầu cử tổng thống sắp diễn ra tại Pháp, và ghi nhận 5 điểm mà người Mỹ cần chú ý.
Tuần báo Mỹ đã nhìn thấy trước tiên mẫu số chung nơi 4 ứng cử viên nam trong số 5 ứng viên lớn: "Các ứng viên tổng thống, phần đông là đàn ông tóc đen, mà tên đều kết thúc bằng ‘-on’ (Macron, Fillon, Mélanchon, Hamon). Và cũng có hàng loạt chuyện về Châu Âu bị làm cho rối tung lên".
Đối với Newsweek, có 5 lý do khiến người Mỹ nên chú ý đến cuộc bầu cử Tổng thống Pháp năm 2017 vì đây có lẽ là cuộc bầu cử quan trọng và thú vị nhất của Châu Âu năm nay.
Một trận đấu giữa các thái cực
Không giống như cuộc bầu cử tổng thống ở Mỹ chẳng hạn, với một ứng viên theo khuôn mẫu chính trị thuộc đảng Dân chủ đấu với một ứng viên Cộng Hòa không theo quy ước, ở Pháp phần đông các ứng viên lớn đều thuộc diện "không quy ước" và một số còn khá cực đoan.
Ở cánh hữu thì có bà Marine Le Pen, dân túy, bài Hồi giáo, đã hứa đình chỉ nhập cư và đảo ngược hàng thập kỷ tự do mậu dịch. Ông Francois Fillon, cánh trung hữu, đảng Những người Cộng hòa, là người gần với một "ứng viên bình thường" nhất, nhưng lại là một người ngưỡng mộ đường lối của Thủ tướng Anh Margaret Thatcher trước đây, pha lẫn giá trị xã hội truyền thống với kinh tế thị trường tự do, một quan điểm khá bất thường tại Pháp nơi mà nhà nước hay can thiệp - theo RFI.
Phía tả, thì cả ứng viên trong luồng chính thống thuộc đảng Xã Hội, Benoit Hamon lẫn ông Mélenchon, đều đề nghị những phương thức mạnh bạo nhằm chia lại thu nhập quốc gia, ông Hamon thì muốn quy định một thu nhập cơ bản toàn dân, trong lúc ông Mélenchon thì có kế hoạch thay đổi hoàn toàn hệ thống dân chủ Pháp theo hướng từ dưới lên trên.
Cuộc chiến giành trung tâm
Nếu quan tâm việc nền tảng cánh trung ôn hòa trong chính trị phải được bảo vệ bằng mọi giá, và nếu hoan nghênh sự trở lại của một xu hướng đấu tranh mạnh bạo hơn trên mặt lý tưởng chính trị, thì hãy theo dõi Emmanuel Macron, ứng viên cánh trung đang dẫn đầu.
Chủ trương của Macron không có gì là trái với lẽ thường, ông đề nghị nhà nước chi tiêu theo mục tiêu cụ thể và cắt giảm ngân sách; ông chủ trương một đường lối quốc tế chủ nghĩa và thân EU. Hệ tư tưởng của ông là lý tưởng đã hun đúc Tây Âu trong mấy thập niên qua. Thế nhưng, điểm lý thú là ông đã bảo vệ những quan điểm này một cách thẳng thắn, không một chút thẹn thùng, cho dù phần còn lại của nước Pháp đang càng lúc càng thiên về xu hướng bảo hộ mậu dịch hay dân tộc chủ nghĩa.
Và Macron cũng đang đấu tranh mà không hề có một đảng chính thống nào hỗ trợ. Phong trào En Marche! (Tiến Bước!) của ông chỉ mới được một tuổi mà thôi. Nếu Macron giành được thắng lợi, thì điều đó có nghĩa là cho dù chủ nghĩa dân túy đang vươn lên, cử tri phương Tây vẫn còn lưu ý đến những thông điệp như những gì ông Macron nêu lên, nếu các thông điệp đó được "chào hàng" một cách đúng đắn. Nếu ông thảm bại, thì điều đó sẽ góp thêm củi lửa cho phe ủng hộ quan điểm ngược lại.
Yếu tố Nga
Cũng như ở Mỹ, đang có lo ngại về việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Pháp. Le Pen, Mélenchon và Fillon đều là những người có thiện cảm với ông Putin, ở mức độ khác nhau, và tổng thống Nga đều có lợi khi họ giành được thắng lợi. Ứng cử viên Francois Fillon dẫn đầu cuộc đua vào điện Elysée.
Trong lúc đó thì ban vận động tranh cử của ông Macron cho biết bị tin tặc tấn công. Trong một cuộc phỏng vấn tháng hai, Ngoại trưởng Pháp Jean-Marc Ayrault đã tố cáo một hành vi can thiệp "không thể chấp nhận được".
Đến giờ chưa có bằng chứng là Nga can thiệp, và có thể là điện Kremlin không có vai trò trực tiếp nào trong tiến trình chính trị Pháp. Nhưng cho dù thế, kết quả bầu cử có thể là một cú hích đáng kể đối với ông Putin, và do đó càng nên theo dõi.
Thời điểm khủng hoảng cho Châu Âu
Sau Brexit, khủng hoảng về người tị nạn, nợ Hy Lạp năm 2015, và một lô rắc rối nhỏ hơn, EU vào lúc này không phải đang ở vào thời điểm khỏe mạnh nhất. Nhưng đồng thời, Châu Âu có sức đề kháng cao hơn là nhiều người lầm tưởng, và không phải là trên đà sụp đổ.
Nhưng cuộc bầu cử Pháp có thể thay đổi phần nào ván bài. Ứng viên cực hữu Marine Le Pen đang ở vị trí thứ hai trong các cuộc thăm dò. Bà muốn tổ chức trưng cầu dân ý về quy chế thành viên vùng đồng tiền chung Euro của Pháp, trong lúc Mélenchon, ứng viên độc lập bên cánh tả, đang vươn lên hàng thứ 3, lại muốn đàm phán lại một loạt hiệp định với EU. Chiến thắng của bất kỳ ai trong hai người này sẽ đẩy Châu Âu tiến thêm nhiều bước đến khủng hoảng.
