Bộ Tài chính lại muốn đánh thuế tài sản: Người dân lách thuế, càng khó quản lý!

Đánh thuế hạn chế đầu cơ

Trong báo cáo này, Bộ Tài chính đề cập tới xu hướng cải cách thuế tài sản ở một số nước như Canada, Australia, Malaysia mà theo đó đang có hướng đánh thuế tài sản giá trị lớn và mở rộng đối tượng thu thuế.“Việc đánh thuế tài sản phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới, góp phần tăng cường quản lý nhà nước đối với tài sản”, báo cáo nêu.

Theo cơ quan này, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam liên tục tăng trong các năm gần đây, từ 1.400 USD (năm 2013) lên 2.200 USD (năm 2016) và dự báo sẽ tăng lên 3.400 USD (năm 2020), dẫn đến khả năng nắm giữ, sở hữu, đầu tư bất động sản của người dân có xu hướng tăng lên. Do vậy, Bộ Tài chính cho rằng cần thiết nghiên cứu, xây dựng Luật thuế tài sản để hạn chế đầu cơ và sử dụng bất động sản lãng phí.

Hiện số thuế sử dụng đất của Việt Nam hiện nay chỉ chiếm khoảng 0,03% GDP và khoảng 0,15% tổng thu ngân sách nhà nước, theo Bộ Tài chính cũng là một bất cập. Tại các nước, thu từ thuế sử dụng đất là nguồn chủ yếu của ngân sách. Như tại các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD, thu từ thuế tài sản chiếm 2% nguồn thu quốc gia. 

Tại Canada tỷ lệ này là 4% và tại Mỹ là 1-3%. Tại các nước phát triển, nguồn thu này chiếm khoảng 0,6% và khoảng 0,68% với các quốc gia đang chuyển đổi. “Thuế tài sản được các nước đánh giá là thuế trực thu có khả năng động viên tương đối sát với khả năng đóng góp thực tế của người chịu thuế vì đánh vào những tài sản cụ thể, nhất là nhà và đất”, cơ quan này nói.

Cần cẩn trọng

Việt Nam hiện có nhiều chính sách thuế liên quan đến tài sản, cụ thể là bất động sản như thuế sử dụng đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp; thuế thu nhập doanh nghiệp/ cá nhân từ bất động sản, phí trước bạ...). Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, chính sách thuế với tài sản hiện chưa đáp ứng vai trò là một trong những nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước. Do đó, cần thiết phải xây dựng một Luật Thuế tài sản riêng, góp phần quản lý sử dụng hiệu quả đất đai và hạn chế đầu cơ bất động sản.

Trao đổi với PV Báo Lao Động, TS.Phạm Sỹ Liêm - Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng đặt giả thiết có không ít gia đình mua thêm căn thứ 2, thứ 3 để cho thuê để thu hồi vốn đề phòng khi ốm đau hay mua nhà chuẩn bị cho con cái khi lập gia đình. Trong trường hợp này gọi là đầu cơ cũng không đúng vì xuất phát từ nhu cầu ở thực. 

Bởi vậy, TS Liêm khẳng định: “Chỉ khi nào họ mua xong rồi để trống rồi chờ có người mua lại, gây ra sự khan hiếm giả tạo để bắt bí giá mới gọi là đầu tư tích trữ có hại. Còn việc mua rồi bán lại hay cho thuê để đầu tư thứ cấp là điều đáng khuyến khích vì mang ý nghĩa đẩy mạnh tiêu thụ cho các nhà đầu tư sơ cấp thu hồi vốn, tái đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế”.Chính vì vậy, TS Liêm cho rằng, không nên tìm cách đánh thuế tài sản khi mục đích hướng đến là đánh thuế khi mua nhà thứ 2, thứ 3.

Ở góc nhìn khác, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội BĐS TPHCM - đánh giá, việc hạn chế đầu cơ BĐS, tránh bong bóng cho thị trường BĐS bằng cách thu thuế là giải pháp tốt, tuy nhiên cũng cần cân nhắc việc thực hiện. Ông Châu đưa ra dẫn chứng, với việc đánh thuế từ nhà thứ 2, thứ 3, tuy nhiên trên thực tế tại TPHCM có nhiều nhà mua cả 3 căn hộ thì diện tích cũng chỉ xấp xỉ 100m2, trong khi đó, có người mua 1 căn nhà lên tới vài trăm mét vuông.

“Vậy nên, có công bằng với những người sở hữu nhiều nhà, diện tích bé bị đánh thuế trong khi có người mua 1 căn nhà nhưng diện tích lớn”, ông Châu đặt câu hỏi. Vấn đề nữa, theo ông Châu, làm sao để biết 1 người chỉ sở hữu 1 nhà đất hay 2 - 3 căn nhà. “Việc này cơ quan thuế có làm được không khi cơ sở dữ liệu quốc gia về quản lý nhân khẩu vẫn đang hình thành”, ông Châu nói với PV Lao Động.

Trong khi đó, GĐ Cty Tư vấn thuế cho rằng, vấn đề đặt ra, hiện nay dữ liệu đất đai ở Việt Nam chưa có nên việc xác định được không có sự liên thông, nên để xác định một người có 2 - 3 căn nhà là không dễ. “Nếu bị đánh thuế sẽ có vô vàn cách lách thuế hợp pháp mà phổ biến là nhờ người thân đứng tên hộ. Chỉ sợ khi đó chỉ gây khó khăn cho việc quản lý tài sản hơn”, vị này nhận định.