Xuất hiện tình trạng “vàng 2 giá”
Trên thị trường thời gian gần đây xuất hiện tình trạng “vàng 2 giá”. Nếu như 4 ngân hàng thương mại nhà nước (Agribank, Vietcombank, VietinBank và BIDV) và Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) có thời điểm đồng loạt niêm yết giá bán ra như nhau ở mức 76,98 triệu đồng/lượng, một số đơn vị khác có thời điểm đưa giá bán cao hơn.
Theo đó, một số đơn vị bán vàng miếng SJC lên 79,8 - 79,9 triệu đồng/lượng, cao hơn giá niêm yết của NHNN 3 triệu đồng. Trên một số diễn đàn vàng, vàng còn được chào bán cao hơn đến 4 triệu đồng/lượng…
TS Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia kinh tế - phân tích, việc có một thị trường xuất hiện bên cạnh thị trường bán giá chính thức (giá niêm yết của NHNN qua 4 ngân hàng thương mại và SJC) là điều hiển nhiên. Nếu NHNN bán một cách “nhỏ giọt”, không đáp ứng được nhu cầu của người dân về vàng thì sẽ phát sinh ra một thị trường bán với giá khác cao hơn.
Trừ trường hợp cơ quan quản lý ban hành mệnh lệnh hành chính nêu rõ: Thị trường bán giá chính thức theo mức giá NHNN niêm yết là thị trường duy nhất được phép hoạt động. Còn nếu là thị trường tự do như hiện tại, những nhà kinh doanh được phép kinh doanh vàng và bán ra với một mức khác với giá niêm yết của NHNN thì họ cũng chưa vi phạm một quy định pháp luật nào.
Cũng theo TS Nguyễn Trí Hiếu, những tiệm kinh doanh vàng bán với giá cao hơn giá NHNN niêm yết hiện đã "rút lui", chứng tỏ họ không muốn bán vượt giá NHNN đưa ra.
Đồng quan điểm, PGS.TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) - cũng phân tích: “Vì lượng cung không đủ, chỉ người nào mua được thì mua với giá Nhà nước, người nào không mua được thì phải chấp nhận giá thị trường, mà giá thị trường so với giá Nhà nước quy định chênh nhau 2-3 triệu đồng/lượng. Vì vậy thị trường vàng xuất hiện tình trạng 2 giá, giá do NHNN quy định cho 4 ngân hàng thương mại bán và giá của các công ty kinh doanh vàng bạc khác bán ra thị trường”.
Có nên quy định giá trần đối với vàng?
Trước diễn biến phức tạp của thị trường vàng hiện nay, việc quản lý, vận hành thị trường vàng để thị trường phát triển lành mạnh và ổn định là vấn đề đang được đặt ra. Trong đó, câu chuyện có nên áp dụng quy định giá trần đối với thị trường vàng hay không cũng được đưa ra bàn luận.
TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nếu chúng ta muốn quản lí chặt thị trường vàng thì NHNN có thể đưa ra giá trần để thị trường không vượt qua giá đó, nhưng giá trần phải phù hợp thị trường. Mặt khác, nếu giá trần thấp quá thì đến lúc nào đó có thể sẽ thành một thị trường mà trong thị trường đó giá thực tế sẽ vượt giá trần.
“Việt Nam đang chủ trương thị trường vàng là thị trường buôn bán tự do dưới sự định hướng của Chính phủ, nhưng không phải là thị trường có kiểm soát. Vì vậy, nếu quy định giá trần cho thị trường vàng, tức là khoảng 50% đi vào một thị trường kiểm soát.
Về lâu về dài, có lẽ chúng ta phải trả vàng về cho thị trường. Nếu thị trường vàng vẫn là thị trường có kiểm soát thì tôi e rằng, vàng không thể trở thành thị trường cạnh tranh. Từ đó có thể sẽ phát sinh thị trường “chợ đen”, thị trường không chính thức” - TS Nguyễn Trí Hiếu nhận định.
Vì vậy, vị chuyên gia khuyến nghị, để thị trường vàng được ổn định về giá và về cung cầu, thì trong việc sửa đổi Nghị định 24 có hai điều quan trọng cần làm. Thứ nhất là cần xóa bỏ độc quyền thương hiệu vàng quốc gia SJC. Thứ hai là NHNN rút khỏi vai trò là nhà nhập khẩu vàng duy nhất tại Việt Nam, trao lại việc nhập khẩu vàng cho các nhà kinh doanh vàng để "thị trường hóa" thị trường vàng một cách toàn diện.
