Sau hơn ba thập kỷ phát triển, Việt Nam đã trở thành nước có kim ngạch xuất khẩu điều nhân số 1, chế biến đứng thứ 2 và đứng thứ 3 thế giới về năng suất và sản lượng. Năm 2016, ngành điều Việt Nam xuất khẩu 347.000 tấn điều nhân, đạt kim ngạch 2,84 tỉ USD, chế biến trên 50% sản lượng điều của thế giới.
Tuy nhiên, hiện trạng cho thấy ngành sản xuất điều Việt Nam chưa phát huy hết tiềm năng và đang đối diện với khó khăn rất lớn: Sản lượng giảm, hiệu quả sản xuất thấp, thu nhập từ điều không cao, giá trị gia tăng thấp, nhiều diện tích điều bị thoái hóa hoặc bị chuyển đổi sang trồng các cây khác có hiệu quả kinh tế cao hơn, hoặc chuyển sang mục đích sử dụng phi nông nghiệp...
Trong khi đó, năng suất điều của Việt Nam giảm liên tục và đến cuối tháng 8.2017, năng suất điều bình quân cả nước là 7,55 tạ/ha, giảm 3,5 tạ/ha so với năm 2016; sản lượng điều năm 2017 đạt trên 214,3 nghìn tấn, giảm gần 95 nghìn tấn so với năm 2016.
Trước tình trạng diện tích điều ngày càng bị thu hẹp do nông dân chặt bỏ, một phần diện tích bị già cỗi cần tái canh, sản xuất điều phân tán, trình độ thâm canh chưa cao, canh tác thiếu bền vững…; trong khi đó, ảnh hưởng của khí hậu hết sức nặng nề… là những yếu tố khiến ngành sản xuất điều gặp nhiều khó khăn, cần phải tái cơ cấu.
Theo ông Phan Khắc Hải – CEO của Pan Group, ngoài những yếu kém về mặt công nghệ, ngành điều hiện tại chưa được quan tâm đầu tư một cách có hệ thống mà đang phát triển manh mún, rời rạc, thiếu sự hợp tác liên kết chặt chẽ giữa 4 nhà - nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà khoa học, dẫn đến các hoạt động sản xuất chưa thực sự đạt hiệu quả đúng với tiềm năng phát triển của ngành. Kinh nghiệm thế giới cho thấy năng suất điều có thể tăng được 30-40% nếu áp dụng đồng bộ khoa học công nghệ trong canh tác tiên tiến.
Phát biểu tại hội thảo, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh mục tiêu đến năm 2020, ngành điều ổn định 300 nghìn ha điều, sản lượng đạt 450 ngàn tấn; vùng trọng điểm 200ha ở 4 tỉnh: Bình Phước (135 nghìn ha), Đồng Nai: 40 nghìn ha, Bình Thuận: 17 nghìn ha, Bà Rịa – Vũng Tàu: 8 nghìn ha) và các vùng khác khoảng 100 nghìn ha. Ngành cũng sẽ tái canh và ghép cải tạo 60 nghìn ha tại các tỉnh: Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Thuận, Gia Lai, Bình Định…
