Vừa qua, Bộ Tài chính đề nghị sửa 5 luật thuế trong đó tạo dư luận trái chiều nhiều nhất là kiến nghị sửa Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) với 2 phương án nâng thuế suất từ 10% lên 12% kể từ ngày 1.1.2019 và tăng theo lộ trình lên 12% từ ngày 1.1.2018 và 14% từ ngày 1.1.2021; đồng thời điều chuyển nhiều nhóm hàng như nước sạch, thực phẩm từ mức 5% sang 10%.
Với đề xuất này, hầu hết các hàng hoá, dịch vụ “sát sườn” với người dân, người lao động sẽ bị tăng thuế VAT từ 5% đến 7%. Việc tăng thuế trong bối cảnh nhiều loại thuế phí khác như học phí, viện phí cũng tăng khiến nhiều người lo ngại hàng hoá, dịch vụ thiết yếu đồng loạt tăng giá và đời sống người dân, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Tại buổi họp báo Chính phủ chiều 30.8, bà Vũ Thị Mai - Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng: Việc sửa cùng lúc 5 luật thuế có tác động xã hội rộng, có nhiều chiều ý kiến.
Theo bà Mai, dư luận cho rằng việc điều chỉnh thuế VAT khiến người nghèo chịu gánh nặng hơn người giàu là không đúng. 25 nhóm hàng hóa dịch vụ không chịu thuế, nhiều nhóm chịu thuế chỉ 5%. Theo mức sống dân cư, nhóm thu nhập thấp nhất dành 56% chi cho lương thực, thực phẩm, y tế và giáo dục (đều là đối tượng không chịu thuế). Chỉ có lương thực, thực phẩm kinh doanh thương mại mới chịu thuế, nhưng chỉ 5%. Vì vậy, tác động đến người nghèo không nhiều.
Trước đó, trên diễn đàn Lao Động, nhiều chuyên gia lại cho rằng, thuế và phí tại Việt Nam đang còn cao so với thu nhập của người dân nên thời điểm này đề xuất tăng thuế là không phù hợp. Chuyên gia Lê Đăng Doanh cho rằng, với một số mặt hàng không khuyến khích như rượu, bia thì có thể xem xét điều chỉnh tăng, chứ không nên tăng đại trà hay nhắm vào các mặt hàng thiết yếu mà người nghèo phải dùng.
Không chỉ lo ngại tác động xấu tới nền kinh tế cũng như đời sống của người dân, các chuyên gia còn lo ngại việc tăng thuế VAT sẽ thúc đẩy các hành vi gian lận thuế, hoàn thuế VAT và mục tiêu tăng thu sẽ không đạt.
