Những tác động khách quan ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng
Theo Tổng cục Thống kê, chi phí xăng dầu chiếm khoảng 37% tổng chi phí nguyên, vật liệu của cả nền kinh tế. Vì thế, giá xăng dầu tăng cao sẽ tác động làm tăng giá cả hàng hóa, đẩy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng, làm tăng chi tiêu của người dân, tác động đến mục tiêu kiểm soát lạm phát, ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế trong năm 2022.
Xăng dầu là mặt hàng quan trọng chiến lược, nên việc giá xăng dầu tăng đã kéo theo việc tăng giá nhiều mặt hàng khác. Trong quý I.2022, giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở quý I.2022 tăng 8,08% so với cùng kỳ năm trước do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên, nhiên vật liệu đầu vào, làm CPI chung tăng 0,16% điểm phần trăm. Giá gạo trong nước cũng tăng theo giá gạo xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng tăng cao, làm cho giá gạo quý I.2022 tăng 1,1% so với cùng kỳ năm trước.
Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng (KHĐT), các yếu tố khách quan về giá xăng dầu, vật tư đầu vào tăng đang khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Trong đó, sản xuất nông nghiệp tiếp tục đối mặt với chi phí đầu vào, thức ăn chăn nuôi tăng cao; khai thác thủy sản gặp khó khăn do giá xăng dầu tăng cao, nguy cơ thiếu hụt nguồn cung phục vụ chế biến, xuất khẩu...
Quyết tâm kìm giữ lạm phát dưới 4%
Mặc dù Bộ Tài chính đánh giá, nguồn cung các mặt hàng tiêu dùng, lương thực, thực phẩm trong nước vẫn dồi dào, đáp ứng được nhu cầu của người dân nên giá cả dự kiến không có nhiều biến động. Tuy nhiên, từ nay đến cuối năm, mục tiêu kìm giữ lạm phát dưới 4% theo mục tiêu Quốc hội đề ra sẽ gặp không ít thách thức.
Một trong những thách thức lớn nhất là hiện nay giá các mặt hàng xăng dầu và khí hóa lỏng (LPG) đang ở mức cao do chịu tác động từ thị trường thế giới, gây sức ép lớn đến mặt bằng giá nói chung và giá các mặt hàng sử dụng xăng dầu là đầu vào cho sản xuất.
Tuy nhiên, với những nỗ lực tăng trưởng kinh tế vĩ mô, các bộ, ban, ngành đang nỗ lực kìm CPI ở mức hợp lý. Đặc biệt, việc kịp thời nắm bắt tình hình thực tế để có chính sách điều hành giá, tham mưu cho Chính phủ đưa ra những định hướng tốt nhất nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, ổn định nền kinh tế; đẩy mạnh các giải pháp để theo dõi chặt chẽ thị trường, giá cả hàng hóa để có chính sách, giải pháp kịp thời bảo đảm cân đối hàng hóa, kiểm soát biến động giá cả; bảo đảm cung ứng, lưu thông hàng hóa và các cân đối lớn của nền kinh tế.
Ông Nguyễn Trung Tiến – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê - nhấn mạnh: Để chủ động ứng phó với những thách thức trước áp lực lạm phát gia tăng, trong thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành, địa phương thực hiện đồng bộ các giải pháp bình ổn giá, hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội. Các chính sách, giải pháp tài chính tiền tệ được ban hành kịp thời đã giảm áp lực đáng kể lên mặt bằng giá như: Ổn định lãi suất cho vay ở mức thấp; giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ từ 10% xuống còn 8% từ ngày 1.2.2022; giảm 50% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay từ ngày 1.1 đến hết 31.12.2022; giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí trong 6 tháng đầu năm 2022…
Để ổn định kinh tế vĩ mô, kìm lạm phát dưới 4%, theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - giảng viên cấp cao Học viện Tài chính, cần tiếp tục đẩy mạnh công tác phòng, chống dịch COVID-19. Đây sẽ là tiền đề tốt cho ổn định sản xuất, ổn định thị trường, bình ổn giá cả các mặt hàng.
TS Lê Quốc Phương - nguyên Phó giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương): Yếu tố thuận lợi cho mục tiêu kiểm soát lạm phát là cung hàng hóa khá dồi dào, ngoài đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước còn dư để xuất khẩu sẽ góp phần không gây biến động lớn về giá. Thực tế là trong 10 năm qua (2012-2021), xuất siêu đã chiếm con số áp đảo đến 9 năm, chỉ duy nhất năm 2015 là phải nhập siêu. Đây chính là một trong những yếu tố quan trọng giúp giữ tỉ giá ổn định. Bên cạnh đó, dự trữ ngoại hối cao cũng giúp ổn định tỉ giá, giảm áp lực lạm phát.
