Ai sẽ là thủ tướng kế tiếp của Singapore?

Bất kể tình trạng sức khỏe của thủ tướng như thế nào, đảng cầm quyền Singapore thường xác định người kế nhiệm nhiều năm trước hạn. Bản thân ông Lý Hiển Long cũng đã đề cập đến vấn đề này sau khi quay trở lại sân khấu để tiếp tục bài phát biểu của mình. Ông đưa ra thời hạn bàn giao quyền lực cho người kế nhiệm "ngay sau khi" cuộc tổng tuyển cử tiếp theo được tiến hành vào trước tháng 1.2021. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ ai sẽ là người tiếp bước ông Lý.

 

Trong các lần chuyển giao lãnh đạo trước đây, người kế nhiệm thường được xác định từ rất sớm để có thể trải qua thời gian "học việc" kéo dài. Ông Lý Hiển Long giữ chức vụ phó thủ tướng trong 14 năm trước khi ông kế nhiệm ông Goh Chok Tong vào năm 2004. Ông Goh trước đó cũng là phó thủ tướng trong 5 năm trước khi nhậm chức thủ tướng vào năm 1990, sau khi ông Lý Quang Diệu - cha của ông Lý Hiển Long rời nhiệm sở. Có một khoảng cách tuổi tác ít nhất 10 năm giữa các thủ tướng kế tiếp. Trái lại, các phó thủ tướng hiện tại của Singapore là ông Teo Chee Hean và Tharman Shanmugaratnam chỉ kém Thủ tướng Lý Hiển Long (64 tuổi) lần lượt là 3 và 6 tuổi. Chính vì lý do này, không ông nào được xem là đáp ứng nhu cầu trẻ hóa lãnh đạo.

Ông Lý Hiển Long đã hai lần bị ung thư. Vào khoảng 21h20 hôm 21.8, ông lại làm khán giả sốc, khi đang phát biểu thì tái mặt và xỉu dần. Khi ấy, máy quay dừng ghi hình ông Lý và chuyển hướng về phía hội trường. Buổi truyền hình trực tiếp phải tạm hoãn để đội ngũ bác sĩ kiểm tra cho ông. Thông báo từ Văn phòng Thủ tướng Singapore cho biết ông Lý "loạng choạng vì phải đứng quá lâu, nóng và mất nước" song không bị đột quỵ. Đến 22h40, ông Lý Hiển Long quay trở lại sân khấu, trông khỏe mạnh, vẫy tay chào khán giả và tiếp tục bài phát biểu đã được rút gọn của mình.

Trong nhiều thập kỷ, các lần chuyển giao quyền lực ở Singapore được thực hiện một cách cẩn thận, đảm bảo không có sự bất ổn như thường thấy ở một số nước láng giềng Đông Nam Á mỗi khi có sự thay đổi lãnh đạo. Tuy nhiên, lần này một số chuyên gia chính trị đã bày tỏ lo ngại. Bridget Welsh, chuyên gia về chính trị Singapore tại Đại học Đài Loan nói rằng, sự cố ngất xỉu của ông Lý Hiển Long cho thấy rõ sự hổng lãnh đạo ở Singapore. Còn Garry Rodan, giáo sư về chính trị Đông Nam Á tại Đại học Murdoch, Australia nói: "Tốc độ và bản chất áp lực cơ cấu với các nhà hoạch định chính sách Singapore càng làm cho kế hoạch lập người kế nhiệm cấp bách hơn bao giờ hết".

Trong bài phát biểu sau khi trở lại sân khấu, ông Lý Hiển Long cũng nhấn mạnh rằng ông tập trung vào việc đảm bảo quá trình chuyển giao lãnh đạo trơn tru. "Chúng tôi đã có đội ngũ nòng cốt cho thế hệ lãnh đạo tiếp theo trong nội các. Nhưng dù có là lãnh đạo hay không, tất cả chúng ta đều sẽ chết. Xây dựng bộ máy lãnh đạo và chuẩn bị quá trình chuyển giao là một trong những trọng tâm của tôi. Không điều gì xảy ra có thể thay đổi kế hoạch hoặc quyết tâm của tôi về nhiệm vụ này" - ông Lý nói.

Thủ tướng Singapore cũng thông báo, Bộ trưởng Tài chính Heng Swee Keat, người được cho là ứng viên tiềm năng cho chức thủ tướng, đã sẵn sàng quay lại làm việc sau khi bị đột quỵ hồi tháng Năm. "Trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo, chúng tôi sẽ củng cố đội ngũ lãnh đạo một lần nữa. Ngay sau cuộc bầu cử đó, người kế nhiệm phải sẵn sàng tiếp nhận công việc từ tôi" - ông Lý nói.

Mặc dù hai phó thủ tướng Teo Chee Hean và Tharman Shanmugaratnam được xem là quá tuổi so với yêu cầu trẻ hóa đội ngũ lãnh đạo, nhưng ông Tharman lại được coi là người kế nhiệm xứng đáng vì có uy tín rộng rãi. Trên mạng, ít nhất một quan chức nổi bật của Singapore gọi ông Tharman là người đóng góp cho một "tương lai mà tất cả chúng ta có thể tin tưởng".

Bên cạnh đó, vẫn có kịch bản để tìm kiếm người trẻ hơn, trong đó Bộ trưởng Tài chính Heng Swee Keat là ứng viên tiềm năng. Tuy nhiên, ông này lại bị lo ngại vì tình trạng sức khỏe. "Bất cứ ai nghĩ rằng ông Heng là người kế nhiệm sẽ phải nghĩ lại vì sức khỏe của ông ấy gần đây không được tốt" - ông Eugene Tan, phó giáo sư tại Đại học Quản lý Singapore nói. Ông Heng, cựu thống đốc ngân hàng trung ương, đã giữ một số vị trí quan trọng trong các ủy ban của chính phủ trước khi bị đột quỵ trong cuộc họp nội các hồi tháng 5. Ông trở lại làm việc vào ngày 29.8.

Các nhà phân tích chính trị cũng gọi tên một ứng viên tiềm năng khác cho chức Thủ tướng Singapore là ông Chan Chun Sing, lãnh đạo Đại hội Liên minh Thương mại quốc gia của Đảng Nhân dân Hành động cầm quyền và Bộ trưởng Giáo dục Ong Ye Kung.

Ông Chong Ja Jan, phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Quốc gia Singaporre nói rằng, thủ tướng tương lai phải là người có khả năng lãnh đạo một chế độ xã hội chính trị đa nguyên hơn ở Singapore, nơi chỉ có một đảng dẫn dắt từ khi giành độc lập năm 1965.