Bà Trần Kim Yến - Chủ tịch LĐLĐ TPHCM, khẳng định: “Khởi kiện doanh nghiệp vi phạm pháp luật lao động để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp cho NLĐ không chỉ là trách nhiệm của tổ chức CĐ đã được pháp luật quy định mà còn thể hiện được vai trò đại diện của tổ chức CĐ đối với đoàn viên của mình”.
Thưa bà, TPHCM đã có kế hoạch cho vụ kiện đòi BHXH đầu tiên chưa?
- Từ văn bản hướng dẫn 955/HD-TLĐ, công văn 1278/TLĐ của Tổng LĐLĐ Việt Nam, trước mắt, tổ chức CĐ TP sẽ thí điểm ở một số quận, huyện. Trên cơ sở danh sách các doanh nghiệp nợ BHXH do Cơ quan BHXH cung cấp, LĐLĐ các quận sẽ phối hợp với cơ quan BHXH để xây dựng hồ sơ, chuẩn bị chu đáo các thủ tục theo quy định để thực hiện quyền khởi kiện.
Với số nợ BHXH đang tăng nhanh, lớn như hiện nay thì chỉ khởi kiện ở một số quận, huyện có mang lại hiệu quả không?
- Mình đang thí điểm, mọi thứ còn đang bỡ ngỡ nên không thể làm đại trà. Các vụ việc vi phạm được chọn sẽ phải chuẩn bị kỹ, đảm bảo đúng quy định, trình tự và phải bảo vệ được quyền lợi của công nhân, người lao động. Chỉ một số vụ việc trong hàng trăm doanh nghiệp vi phạm là ít so với số DN nợ BHXH nhưng đó sẽ là tiền đề để các cấp CĐ thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm của mình đối với đoàn viên, công nhân, NLĐ.
Vừa qua, LĐLĐ TP đã chỉ đạo các cấp CĐ phối hợp với BHXH quận, huyện, TP, nắm bắt thông tin nợ BHXH của các DN, hướng dẫn NLĐ, CĐCS theo dõi tình hình đóng BHXH của DN; Đồng thời, LĐLĐ TP phối hợp với BHXH TP tổ chức tập huấn về xây dựng hồ sơ, quy trình khởi kiện, kinh nghiệm khi ra tòa…, giúp cán bộ CĐ các cấp tự tin và sẵn sàng thực hiện trách nhiệm của mình để bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ.
Thưa bà, quá trình thực hiện, tổ chức CĐ TP có thuận lợi, khó khăn gì?
- Theo khoản 8 Điều 10 Luật CĐ 2012, khoản 2 Điều 162 Luật Tố tụng dân sự 2015 thì CĐCS có quyền khởi kiện hoặc ủy quyền cho CĐ cấp trên khởi kiện. Thực tế hiện nay, để cán bộ CĐCS đứng ra khởi kiện sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, trước mắt CĐ cấp trên sẽ thực hiện việc khởi kiện theo sự ủy quyền của CĐCS. Tuy chưa có nhiều kinh nghiệm nhưng thời gian qua, LĐLĐ huyện Hóc Môn đã đại diện theo ủy quyền bảo vệ thành công cho 932 NLĐ tại Cty Keo Hwa Vina (huyện Hóc Môn) có chủ bỏ trốn được nhận lại số tiền lương 6,2 tỉ đồng. LĐLĐ huyện Bình Chánh đã đại diện theo ủy quyền của 2 NLĐ tham gia tố tụng tại Tòa án nhân dân huyện, buộc người sử dụng lao động phải trả lại 229 triệu đồng. Tôi nghĩ đây là kinh nghiệm bước đầu, nhưng rất quan trọng đối với cán bộ Công đoàn.
Nhưng như tôi nói ở trên, đây là nhiệm vụ mới; đa số cán bộ CĐ chưa nắm bắt được quy trình, thủ tục, kỹ năng khi ra trước tòa nên chắc chắn sẽ có nhiều lúng túng; việc thu thập thông tin, xây dựng và chuẩn bị hồ sơ và cả tâm lý khi đứng trước tòa với tư cách là nguyên đơn… sẽ là áp lực lớn cho cán bộ CĐ.
Điểm thuận lợi là nhiều năm qua, LĐLĐ TP và BHXH có ký kết chương trình liên tịch hằng năm. Hai cơ quan đã phối hợp tuyên truyền, vận động DN thực hiện nghĩa vụ với NLĐ và kiểm tra, giám sát DN thực hiện Luật BHXH. Là cơ quan đã thực hiện và có kinh nghiệm trong việc khởi kiện DN vi phạm Luật Bảo hiểm xã hội, cơ quan Bảo hiểm xã hội thành phố và quận, huyện sẽ hỗ trợ CĐ các cấp trong thực hiện nhiệm vụ mới này.
Đối với tổ chức CĐ, trách nhiệm nâng cao chất lượng, năng lực của CĐCS là nhiệm vụ cấp bách, hàng đầu và cần được chú trọng nhiều hơn nữa trong thời gian tới. Về lâu dài, đây chính là lực lượng chịu trách nhiệm trong công tác khởi kiện các vụ án lao động, bảo vệ quyền lợi cho NLĐ.
Xin cảm ơn bà!
