Chị Lê đi tua đã 20 năm, khi mắc chứng bệnh đau dạ dày nặng mới chuyển làm sang văn phòng. Nếu có chồng cùng làm nghề hướng dẫn viên thì còn dễ chia sẻ, nhưng nếu chồng bạn làm ngành khác, dễ có chuyện ghen tuông đôi khi dở khóc, dở cười, nếu không biết lắng nghe nhau thì khó sống thanh thản. Có hôm thì về nhà ăn cơm một mình, ăn xong thì chồng con đã ngủ say. Mùa hè đã vậy. Mùa đông, nằm cạnh chồng mà vẫn dấu lặng đơn. Nhiều hôm trên từng cây số rất mệt, về nhà vẫn phải tỏ ra vui vẻ thiết tha với đòi hỏi của chồng.
Một người hướng dẫn tên là chị Phên rất chịu khó đọc sách, không đọc sách thì kiến thức “chìm tàu” ngay.
Phên thường đón khách ở nơi họ nghỉ rồi đưa khách đi luôn. Đang hẹn với lái xe thì một người bạn chồng vô tình nhìn thấy, thế là chuyện đến tai chồng y như thể mình có tình nhân. “Tình ngay lý gian,” nếu không có sự giải thích và tin cậy thì hạnh phúc vợ chồng xem ra mong manh lắm.
Nghề này thì phải chấp nhận lấy chồng muộn. Chứ sợ nhất là ngày lễ tết. Tết gia đình người ta đầm ấm sum vầy, đằng này visa làm xong rồi ngày 29, 30 Tết cũng phải lên đường. Rồi có khi ra Tết mới về. Chồng mong, con ngóng. Sợ nhất là con cấp cứu ở bệnh viện vẫn để lại cho chồng, cho bà ngoại. Lo lắng, nóng ruột, bồn chồn mà trước mặt khách vẫn phải vào vai cười tươi như hoa; vẫn phải thuộc bài về văn hóa các vùng đất đưa khách đi.
Cũng có lần chuyến đi tua đường bộ của hướng dẫn viên Thêu xem ra nặng nề. Chị bị “bệnh phụ nữ” rong kinh vẫn leo núi, vác đồ cho du khách. Có lúc ngỡ như gục trên đường rồi lại phải cố thôi. Khi về, mưa gió, về chậm, lỡ hẹn với người yêu.
Thêu phải chia tay với một chàng trai mà chị yêu dấu. Những lần chàng hiểu lầm, mà rất khó giải thích vì bệnh da. Da dẻ chị một thời gian cứ lấm tấm mọc mụn, rồi da khô rộp, bong từng lớp. Khi không còn trẻ đẹp thì mặc cảm đứng trước người yêu là rất nặng nề. Sau này thuốc thang khỏi bệnh. Phải ngoài ba mươi tuổi chị mới lấy chồng.
Thêu bảo: Khi có con nhỏ, đi xa nhớ con mà vẫn không thể chia sẻ với ai. Thế là trên từng cây số, luôn là những dấu lặng đơn. Riêng chị Yến, thì sống tới tuổi 50, vẫn cô đơn, vì mối tình bị hiểu lầm dẫn đến bệnh trầm cảm. Chị chuyển nghề và sống khép mình như con tằm trong nong kén.
Nhưng nghề hướng dẫn viên lại cho các chị mà tôi quen biết rất nhiều tập album ghi lại hình ảnh độc nhất, những khoảnh khắc trên thế giới, nơi dấu giầy đi qua, rồi còn bao bức thư của lữ khách trên thế giới, họ cảm ơn, phút giây đó mình như được nghe giao hưởng ấy, chứ cuộc đời đâu phải chỉ có dấu lặng đơn?
